101
svo bættur hagur einstaklinga, bæði fjárhagslegur auk þeirra lífsgæða sem felast í því að geta tekið þátt í samfélaginu. Við þetta má svo bæta að rekstrarkostnaður VIRK var 1,3 miljarðar á árinu 2013 ... .. .
„Af ofantöldu er ljóst að árangursrík starfsendurhæfingarþjónusta eins og VIRK veitir er ein af allra arðbærustu fjárfestingum í okkar samfélagi, auk þess að styrkja einstaklinga og stuðla að öflugra samfélagi og aukinni velferð, og því mjög mikilvægt að standa
102
Auka þarf verulega fjárveitingar til almannaþjónustunnar til að koma íslensku samfélagi út úr heimsfaraldrinum. Fjármagna má aukin útgjöld með því að leggja hækka álögur á þá sem mest eiga í samfélaginu auk þess að auka veiðigjöld verulega
103
Kæru félagar!. . Til hamingju með baráttudaginn okkar 1. maí. . Eftir tveggja ára fjarveru þá getum við loks safnast saman til að þétta raðirnar í þeirri baráttu, sem óvíst er að taki nokkurn tíma enda; baráttunni fyrir betra samfélagi ... . En hvers vegna gerum við okkur það ómak að safnast saman enn á ný til að krefjst betra og réttlátara samfélags? Jú, það er vegna þess að við sjáum hvernig fámenn ofurgræðgisklíka fjármála-, viðskipta- og stjórnmálafólks stelur öllu steini léttara í samfélagi okkar ... sem borgaði brúsann með sameiginlegum eigum sínum og það var almenningur sem hreinsaði upp ógeðið eftir sóðana!. . Síðan þegar samfélag okkar virtist vera komið á beinni braut þá hrynur allt saman aftur vegna heimsfaraldurs. Atvinnulífið sigldi beina leið ... því ekki að bæði fjármálaráðherra og vinir hans sem fengu gjöfina, er að hluta til sama sauðahjörðin og brenndi samfélag okkar til grunna fyrir rúmum áratug; Guð blessi Ísland og allt þetta framúrskarandi fólk!. . Við skulum aldrei gleyma einhverri bestu skilgreiningu ... félagar. Við þurfum að bylta þessu gjaldþrota þjóðfélagsskipulagi sem er löngu gengið sér til húðar og byggja hér upp réttlátt og sjálfbært samfélag. Stöndum saman gegn spillingunni og byggjum upp gott velferðarsamfélag fyrir alla. . Munum
104
sendi frá sér ályktun þar sem flokkarnir sem nú vinna að myndun ríkisstjórnar eru hvattir til að beita sér fyrir auknum félagslegum stöðugleika í samfélaginu.
Það gengur ekki að einblína á efnahagslegan stöðugleika enda verður ... í samfélaginu. Grundvöllurinn að því er réttlátt skattkerfi þar sem greitt er inn eftir efnum og tekið út eftir þörfum..
Allir verða að hafa jafnt aðgengi að almannaþjónustunni, óháð efnahag. Forgangsraða þarf í þágu uppbyggingar í velferðar
105
Óalgengt er að þolendur kynbundinnar og kynferðislegrar áreitni og ofbeldis sem vitað er að þrífst á vinnustöðum leiti sér aðstoðar vegna slíkra mála. Auka þarf umræðu um áreitni í samfélaginu og bæta þekkingu bæði starfsmanna og yfirmanna ....
Afleiðingar af áreitni og ofbeldi af þessu tagi geta verið ýmiskonar, bæði fyrir einstaklingana sem verða fyrir því, fyrir vinnustaðina og samfélagið í heild. Áhrif á einstaklingana geta til dæmis komið fram í verri heilsu, streitu, þunglyndi, niðurlægingu
106
Forystufólk aðildarfélaga BSRB ávarpaði baráttufundi á nokkrum stöðum á landinu á frídegi verkalýðsins, 1. maí. Rauði þráðurinn í ávörpunum var aukin misskipting í samfélaginu og slæm staða á húsnæðismarkaði.
„Við þurfum að auka jöfnuð ... í samfélaginu. Það verður enginn friður í þessu samfélagi, á meðan misskiptingin heldur áfram að vaxa,“ sagði Garðar Hilmarsson, 2. varaformaður BSRB og formaður Starfsmannafélags Reykjavíkurborgar, í ávarpi á Ingólfstorgi í Reykjavík.
Garðar sagði
107
vangaveltur um í hvaða átt samfélag okkar stefnir. Fram til þessa hefur almenn samstaða ríkt um hvert grunnhlutverk ríkisins á að vera. Það er að veita öllum heilbrigðisþjónustu og umönnun sem á þurfa að halda, tryggja öryggi og veita menntun óháð efnahag ... starfsmanna sinnir grunnstoðum samfélagsins. Sem dæmi þá manna opinberir starfsmenn lögreglu og slökkvilið, allar heilbrigðisstofnanir landsins, menntastofnanir frá leikskóla og upp í háskóla og sinna allri þeirri þjónustu sem velferðarkerfið veitir. Um 70 ... og hverfa til frekari einstaklingshyggju því félagsleg samheldni skilar samfélaginu mun meiru. .
Það er óumdeilt að öflugt velferðarkerfi er grunnur góðra lífsskilyrða okkar og hjarta
108
og alltaf fyrir betra samfélagi en einnig fyrir heilsu okkar og öryggi.
Kórónaveirufaraldurinn virðist vera í niðursveiflu hér á landi sem er mikill léttir. Hann hefur þegar haft alvarlegar afleiðingar á heilsu og líf fjölmargra, og mjög hefur dregið ... saman í efnahagslífinu með afleiðingum sem við sjáum enn ekki fyrir að fullu.
Í þessum heimsfaraldri höfum við séð með skýrum hætti nauðsyn þess að við hjálpumst öll að. Samvinna okkar allra er grundvöllur þess að samfélagið virki. Við erum ... að öðlast nýjan skilning sem gefur okkur jafnframt von fyrir framtíðina. Við þurfum sem samfélag að virkja þennan samstöðukraft og vilja til að byggja upp réttlátt og sjálfbært samfélag sem einkennist af jöfnuði og jafnrétti í kjölfar faraldursins ....
Framlínufólkið okkar hefur unnið þrekvirki við að vernda og annast þjóðina í fordæmalausum aðstæðum. Eins og margir hafa bent á eru þau raunverulegar hetjur okkar samfélags. Hetjurnar okkar lifa ekki á hrósinu einu saman, það þarf að launa þeim erfiðið í samræmi
109
stæðu saman að því að verðbólgan fari ekki aftur af stað og ógni þannig verðmætasköpun í samfélaginu. Einnig var fjallað mikið um mikilvægi þess að viðhalda stöðugleika og auka sátt í samfélaginu.
Flestir félagsmenn BSRB og aðildarfélaga
110
Þorbergsdóttir, formaður BSRB, í ávarpi sínu á baráttufundi í tilefni af alþjóðlegum baráttudegi verkalýðsins á Ingólfstorgi í dag.
„Við þekkjum flest afleiðingarnar af þessum aukna hraða og álagi í samfélaginu. Veikindi tengd kulnun og streitu ... hafa aukist verulega. Þetta hefur ekki bara áhrif á þá sem fyrir því verða heldur hefur þetta einnig kostnað í för með sér fyrir samfélagið allt,“ sagði Sonja.
Hún benti á að þrátt fyrir að svonefndir lífskjarasamningar hafi verið samþykktir af stærstu ... sem samfélagið getur ekki verið án. Þetta eru störfin þar sem álagið og einkenni kulnunar eru sífellt að aukast. Þessir hópar gera þá augljósu kröfu að við semjum um styttingu vinnuvikunnar í þeim kjarasamningsviðræðum sem nú eru í gangi og það ætlum við að gera
111
um þetta mikilvæga hagsmunamál íslensks launafólks og auka skilning á þeim möguleikum sem stytting vinnuvikunnar hefur fyrir íslenskt samfélag.
Efnt er til málþingsins með stuðningi ASÍ, BRSB, BHM og Eflingar stéttarfélags. Fundarstjóri verður Katrín ... á náttúruna og samfélagið. Tengsl við aukna framleiðni.
- Sonja Ýr Þorbergsdóttir, formaður BSRB: Styttri vinnuvika - Eftir hverju erum við að bíða? Tilraunaverkefni Reykjavíkurborgar og ríkisins.
- Ragnar Þór
112
í samfélaginu.
En stóra málið sem samið var um í kjarasamningunum síðasta vor var stytting vinnuvikunnar. Vinnuvikan hér á landi hefur verið 40 stundir í næstum hálfa öld og augljóst að gríðarlegar breytingar hafa orðið á samfélaginu, tækni og störfum ... í þessum illvíga faraldri.
Heilbrigðisstarfsfólk hefur unnið þrekvirki í baráttunni við veiruna og fjöldinn allur af öðru starfsfólki almannaþjónustunnar hefur lagt allt í sölurnar til að við sem samfélag komum sem best út úr faraldrinum. Á sama ... gangi lengra í aðgerðum fyrir fólkið í landinu enn þegar hefur verið gert. Tölurnar sýna að næstum tíundi hver Íslendingur er í hættu að búa við fátækt. Hlutfallið er enn hærra þegar kemur að börnum. Það er staða sem við sem samfélag getum ekki sætt ... og félagslegan stöðugleika. Tryggjum sameiginlega hagsmuni okkar sem samfélags, ekki sérhagsmuni lítils hluta landsmanna.
Stjórnvöld hafa fjárfest í nýjum störfum, en því miður er hugsunin þar gamaldags og störfin sem skapast eru í atvinnugreinum ... mætti skapa ný störf í félagsþjónustu, heilbrigðisþjónustu og tengdum greinum. Þessi störf eru nauðsynleg til að samfélagið virki og við verðum að tryggja að fjárveitingar til þessara geira haldi í við þörfina, ekki síst í ljósi öldrunar þjóðarinnar
113
ríkisstjórnarinnar að það dugi til að auka rennsli á sjúklingum sem fari í gegnum heilsugæsluna. Heilbrigðisráðherra hefur ofurtrú á að þá muni einnig fjölga læknum sem flytji heim. Engu á að bæta við, heldur leysa vanda samfélagsins með aukinni einkavinavæðingu .... . Hann sagði nú komið að vatnaskilum í eftirleik hrunsins. „Vissulega þurfum við að halda uppgjörinu áfram og enginn sem sök ber á að komast hjá því að svara fyrir hana. Við sem samfélag verðum hins vegar að horfa fram á veg. Við verðum að taka höndum saman ... eða leigu, eftir því sem hugur stendur til. Að hlúa að velferð og ríða stuðningsnet frá vöggu til grafar fyrir okkur öll, óháð efnahag og aðstæðum. Búa til gott samfélag fyrir núverandi og komandi kynslóðir
114
tímabundið vorið 2020 þegar heimsfaraldur COVID-19 hafði skollið á samfélaginu af fullum þunga. Heimildin var svo framlengd tímabundið vorið 2021.
BSRB gerði athugasemdir við ýmis atriði tengt þessari óvenjulegu heimild en lagði sig ekki gegn ... henni vegna þeirrar hættu sem samfélagið stóð frammi fyrir vegna heimsfaraldursins. Nú hafa stjórnvöld lagt fram frumvarp þar sem til stendur að lögfesta úrræðið til frambúðar. Vísað er til þess að farsóttir svipaðar og COVID-19 geti komið upp í framtíðinni og þá geti
115
en faraldurinn skall á. Undirfjármögnun heilbrigðiskerfisins er því gamalkunnur vandi sem þarf að vinda ofan af. Heimsfaraldurinn hefur aukið skilning á mikilvægi grunnstoða samfélagsins og augljóst að fjárfesting í heilbrigðisþjónustu og öðrum grunninnviðum ... er gríðarlega mikilvæg fyrir allt samfélagið,“ segir í ályktuninni.
Þar segir að það sé löngu tímabært að bæta starfsumhverfi starfsfólks almannaþjónustunnar, sem unnið hefur þrekvirki í því að koma landsmönnum í gegnum faraldurinn. „Í stað þess að leita
116
að framkvæma hugsjónina um samfélag jafnaðar. Tekjustofnum frá þeim sem mest hafa er hafnað en auknar álögur eru lagðar á láglaunafólk, sjúklinga, lífeyrisþega og öryrkja. Það er hrein móðgun við fólkið í landinu að boða lífskjarajöfnun þegar í reynd ... er verið er að auka misskiptinguna..
Stjórn BSRB krefst þess að ríkisstjórnin standi sannarlega vörð um grunngildin í okkar samfélagi – jöfnuðinn, réttlætið og jafnrétti allra ... sem samfélag jafnaðar
117
hefur áunnist í gegnum árin sem bætt hefur stöðu kvenna hins vegar eigum við enn langt í land með að jafna stöðu kynjanna á öllum sviðum samfélagsins.
Hér á jafnréttisparadísinni Íslandi er við lýði kynbundinn launamunur, kynskiptur vinnumarkaður ... eða karlar sinna þeim.
Lögin tala um jafnrétti. Stjórnarskráin talar einnig um jafnrétti. En samfélagið tryggir það ekki. Það er til staðar kerfisbundið vanmat á störfum kvenna. Fyrst kerfið er okkur óhagstætt þarf að breyta kerfinu. Það þarf að taka ... meira en hjá öðrum. Þetta þýðir ekki að laun kvenna verði hærri en laun karla heldur einungis jöfn. Þessi leið er ekki einungis sanngjörn heldur er hún einnig hagkvæm fyrir samfélagið allt..
Grein birtist fyrst á Vísi 19. júní
118
bankaskatt, gera kröfur á arð stórútgerðarinnar og stórfyrirtækja og allra síst styggja vini sína í fjármagnstekjukampavínsbaðinu. Hér er verið að hlífa breiðu bökunum og varpa ábyrgðinni á þá hópa samfélagsins sem bera nú þegar þyngstu byrðarnar ... . Þetta getur ekki haldið svona áfram. Núverandi ríkisstjórn vinnur að sundrungu á vinnumarkaði og sundrungu í samfélaginu þegar við þurfum samstöðu til að mæta framtíðinni. . Við þessar aðstæður vex verðbólgan hratt því fyrirtækin velta bæði stýrivaxtahækkunum ... væri umhugað um þjóðina myndi hún styrkja samstöðuna og vinna að jafnara samfélagi. Í samvinnu við fólkið í landinu, almennt launafólk, yrðu settar hér haldgóðar reglur um hinn frjálsa markað og réttláta skiptingu auðlegðar lands og þjóðar
119
Baráttan gegn hamfarahlýnun er brýnasta umhverfis-, samfélags- og efnahagsmál samtímans. Þess vegna hafa samtök launafólks í Norræna verkalýðssambandinu og Þýska alþýðusambandinu sameinað krafta sína og unnið að tillögum um réttlát umskipti ... til kolefnislauss samfélags. Tillögurnar birtast í skýrslum þar sem fjallað verður um stöðuna á Norðurlöndunum og í Þýskalandi og var sú íslenska kynnt í dag.
Samtök launafólks lýsa yfir stuðningi við loftslagsmarkmið stjórnvalda en leggja áherslu ... á að árangri verði ekki náð nema með réttlátum umskiptum. Til að sátt náist í samfélaginu um þær mikilvægu breytingar sem þarf að gera verður að tryggja afkomu- og atvinnuöryggi launafólks og leggja áherslu á góð og græn störf.
Réttlát umskipti
120
sem benda til þess að veruleikinn sé mun flóknari. Fólk stjórnist ekki bara af fjárhagslegum hvötum heldur af alls kyns innri hvötum, sem jafnvel hafa meiri áhrif en þeir fjárhagslegu. Til dæmis finnst fólki skipta máli að vera samfélaginu og öðru fólki ... fyrirkomulagi. Það byggir á því að virkni sé góð, fyrir einstaklinga og samfélagið, og fólki farnist betur ef það hefur eitthvað fyrir stafni í stað þess að vera í atvinnuleysi í lengri tíma. Þó virðist skorta upp á að hugað sé að fjárhagslegu öryggi ... þegar samfélagið glímir við afleiðingar heimsfaraldurs