61
neikvætt sjálfstal, kvíða og sjálfsefa, erfiðan yfirmann, fjármálaáhyggjur, félagslega einangrun o.fl. Hjálpleg bjargráð við þessu eru t.d. samtalsmeðferðir, að efla félagsleg tengsl, stunda reglubunda hreyfingu og passa upp á að segja nei við verkefnum ... en sem tengdust vinnumarkaðnum því kulnun væri tengd vinnuálagi. „Þættir eins og sjálfræði í starfi skiptir miklu máli, hvernig verkin eru unnin og hvernig skipulagið er á vinnustaðnum. Fólk þarf virkilega á félagslegum stuðningi á að halda í vinnunni
62
um uppbygging, sagði Björn á fundinum í morgun.
Á milli félagslega kerfisins og almenna markaðarins.
Bjarg mun leigja tekjulágu fólki og vera valkostur fyrir þá sem ekki falla inn í félagslega húsnæðiskerfið en geta ekki með góðu móti leigt ... hjá því að vera á bíl, eða að minnsta kosti sloppið við að eiga fleiri en einn.
Björn sagði hugmyndina þá að vera með blandaða byggð í þeim húsum sem félagið reisi. Þar verði bæði íbúðir í útleigu Bjargs, félagslegar íbúðir og jafnvel íbúðir leigðar
63
á mismunandi tekjuhópa og koma með mótvægisaðgerðir þegar hallar á þá tekjulægri. Þannig tryggjum við félagslegan stöðugleika í þeim samfélagsbreytingum sem framundan eru og stuðning almennings við aðgerðir til að tryggja lífvænlega framtíð
64
Bjarg íbúðafélag stendur nú í stórræðum en til stendur að byggja vel á annað þúsund íbúðir á næstu sex árum. Íbúðirnar verða leigðar fólki sem ekki hefur möguleika á félagslegu húsnæði en getur ekki leigt á almennum markaði. Félagið hefur nú ... til tekjulægri hópa með það að markmiði að bjóða upp á öruggt og vandað íbúðarhúsnæði í langtímaleigu.
„Við erum með félagslegt húsnæði og síðan erum við með almenna markaðinn og þarna á milli hefur verið tómarúm þar sem fólk hefur ekki haft getu
65
Rúnar Vilhjálmsson , prófessor í félagsfræði við hjúkrunarfræðideild HÍ, og ber það yfirskriftina „Staða og framtíð félagslegrar heilbrigðisþjónustu á Íslandi.
kl. 10:15 Staða og framtíð félagslegrar heilbrigðisþjónustu á Íslandi Rúnar Vilhjálmsson prófessor við HÍ.
kl. 11:30 Uppbygging
66
meiri möguleika að ná sínu fram núna en þegar biðlistar hafa styst enn meira.
Íslendingar hafa borið gæfu til þess að hafa haldið í heilbrigðiskerfi sem rekið er á félagslegum grunni, fjármagnað af skattfé og rekið af hinu opinbera að mestu ... ekki og eigum ekki að gera tilraunir með íslenska heilbrigðiskerfið. Fjölmargar rannsóknir sýna fram á kosti félagslegra kerfa eins og við höfum búið við að mestu hér á landi. Félagslegu kerfin skila bestu aðgengi að þjónustu, lægstum kostnaði og bestri
67
fyrirkomulagi. .
Íslenskur almenningur er að stærstum hluta andvígur einkavæðingu heilbrigðiskerfisins, en fylgjandi félagslegu heilbrigðiskerfi, eins og ítrekaðar skoðanakannanir hafa sýnt fram á. Í rannsókn sem Rúnar Vilhjálmsson prófessor gerði ... yfir víðrækum stuðningi við félagslegt heilbrigðiskerfi og hafnað leiðum einkavæðingar. Í rannsókn prófessors Rúnars Vilhjálmssonar sem framkvæmd var af Félagsvísindastofnun fyrr á árinu kom fram að rúm 80% svarenda telja að hið opinbera eigi fyrst ... heilbrigðisráðherra gangi út á að auka skilvirkni og hagræði hefur reynsla víða annars staðar frá sýnt fram á hið gagnstæða. Rannsóknir og samanburður á ólíku fyrirkomulagi heilbrigðisþjónustu hefur jafnframt sýnt að félagslegu heilbrigðiskerfin – líkt
68
til þess að því meiri sem fjárhagsþrengingar fólks eru því meiri er áhrifamáttur þeirra í tenglum við þunglyndi, en faraldurinn hafi jafnframt magnað upp þann félagslega- og efnahagslega ójöfnuð í geðheilsu sem fyrir var á vinnumarkaði ... ..
Rannsókn Vörðu á tengslum þunglyndiseinkenna og fjárhagsþrenginga benda til þess að sambærilegra áhrifa hafi gætt á íslenskum vinnumarkaði..
Rithöfundar greinarinnar draga þá ályktun að verulegur félagslegur og efnahagslegur ójöfnuður
69
fyrir opinberum rekstri heilbrigðisþjónustunnar. Aðeins um 1% svarenda taldi að einkaaðilar ættu fyrst og fremst að sjá um rekstur heilbrigðisþjónustunnar. Þegar afstaða til reksturs heilbrigðisþjónustunnar er skoðaður á milli ára sést að stuðningur við félagslega ... rekið kerfi hefur aukist á milli ára.
BSRB hefur bent á það að samkvæmt alþjóðlegum samanburðarrannsóknum hefur það sýnt sig að félagslegu heilbrigðiskerfi eru skilvirkari en önnur heilbrigðiskerfi heimsins, það er, þau skila almenningi betri
70
og ber það yfirskriftina „Staða og framtíð félagslegrar heilbrigðisþjónustu á Íslandi“ . Þar mun Rúnar m.a. kynna rannsóknir sínar.
kl. 10:15 Staða og framtíð félagslegrar heilbrigðisþjónustu á Íslandi Rúnar Vilhjálmsson prófessor við HÍ.
kl. 11:30 Uppbygging
71
langtímaskaða af efnahagskreppunni og tryggja öfluga viðspyrnu þegar heimsfaraldurinn líður undir lok. Hópnum er ætlað að horfa sérstaklega til viðkvæmra og jaðarsettra hópa og fjalla um að hvaða leyti aðgerðir geta haft áhrif á jöfnuð og félagslegt réttlæti ... þá. Með því að greina áhrif kreppunnar og aðgerða gegn henni á jöfnuð og félagslegt réttlæti má koma í veg fyrir að teknar séu stefnumótandi ákvarðanir sem ýta undir ójöfnuð og skara eld að köku hinna fáu,“ segir Sonja Ýr Þorbergsdóttir, formaður BSRB
72
og félagslegan stöðugleika. Tryggjum sameiginlega hagsmuni okkar sem samfélags, ekki sérhagsmuni lítils hluta landsmanna.
Stjórnvöld hafa fjárfest í nýjum störfum, en því miður er hugsunin þar gamaldags og störfin sem skapast eru í atvinnugreinum ... þeirra félagslegu kerfa sem við treystum á í dag hafa orðið til í kjölfar alvarlegra áfalla. Á tímum eins og þessum eigum við að hugsa hlutina upp á nýtt, sér í lagi á kosningaári. Það er aðeins ein leið út úr kófinu og hún byggir á samvinnu og samstöðu okkar allra
73
Það er ekki verkefni verkalýðshreyfingarinnar einnar að tryggja stöðugleika á vinnumarkaði og dapurlegt að stjórnvöld og Alþingi neiti að taka ábyrgð með því að snúa ákvörðun kjararáðs.
Þær breytingar sem forsætisnefnd þingsins hefur nú ákveðið snúa
74
á heilsu og lífsháttum Íslendinga. .
Rannsóknin sýnir m.a. fram á mikinn stuðning Íslendinga við félagslega rekið heilbrigðiskerfi og að vaxandi fjöldi fólks frestar því að leita sér læknisaðstoðar ... vegna kostnaðar. Stjórn BSRB hefur talsverðar áhyggjur af þeirri þróun og áréttar í ályktun sinni að heilbrigðisþjónustan verði áfram rekin á félagslega réttlátan máta af opinberum aðilum. Ályktunina má sjá hér að neðan
75
erindið „Staða og framtíð félagslegrar heilbrigðisþjónustu á Íslandi“ og að því loknu tók Þórey S. Þórðardóttir, framkvæmdastjóri Landssambands lífeyrissjóða, til máls og flutti erindi undir yfirskriftinni „Uppbygging lífeyrissparnaðar ... viðfangsefnum stjórnmálanna..
Rúnar sýndi jafnframt fram á að íslenska heilbrigðiskerfið hefði lítillega fjarlægst kjörmyndinni af svokölluðu félagslegu heilbrigðiskerfi á undanförnum ... við það fyrirkomulag að hið opinbera reki félagslegt heilbrigðiskerfi. Árið 2013 var stuðningur við að hið opinbera sæi alfarið um rekstur heilbrigðisþjónustu á landinu 81,1% á meðan 18,4% töldu farsælast af fara blandaða leið opinbers reksturs og einkaframkvæmda
76
og við þeirri þróun ber að sporna.
Vatnsveitur á að reka á félagslegum grunni og taka mið af almannahagsmunum til að almenningi sé tryggður aðgangur að nægilegu hreinu vatni til drykkjar, matargerðar og hreinlætis á viðráðanlegu verði
77
verslunarvara með síaukinni einkavæðingu vatnsveita.
BSRB telur að vatnsveitur ætti að reka á félagslegum grunni og taka mið af almannahagsmunum til að tryggja rétt einstaklinga til nægilegs hreins vatns til drykkjar og hreinlætis á viðráðanlegu verði
78
verkalýðshreyfinga standa sameinuð um launaréttlæti. Virða þarf grundvallarréttindi launafólks, skipta út mismunun fyrir jafnrétti, öll eiga að njóta félagslegrar verndar og byggja þarf upp heimshagkerfi án aðgreiningar, laust við leifar nýlendustefnunnar
79
sér fyrir réttindum launafólks er gróf aðför að félagafrelsi og mannréttindum. BSRB minnir á rétt stéttarfélaga til þess að starfa óhindrað sem er varinn í Alþjóðasamningnum um efnahagsleg, félagsleg og menningarleg réttindi
80
Þess vegna verður að sporna við þeirri óhugnalegu þróun sem við sjáum víða erlendis þar sem vatn er orðið eins og hver önnur verslunarvara.
Reka verður vatnsveitur á félagslegum grunni þar sem hagsmunir almennings eru í forgrunni. Fyrsta verkefni vatnsveita