381
til.
.
Kröfur verkalýsðhreyfingarinnar í 100 ár.
Ef við lítum aftur til fyrstu kröfugöngunnar þann 1. maí fyrir 101 ári síðan er þar margt sem má sjá endurspeglast í kröfum nútímans.
Laun sem duga fyrir framfærslu, vinnan skapar auðinn og styttri ... að þau nái markmiðum sínum.
Fyrir rúmlega 100 árum hljómuðu líka kröfur um byggingu Landspítala og heilnæmar og rúmgóðar íbúðir – ein krafan var beinlínis um mannabústaði! - sem í dag eru almennt á þann veg að tryggja þurfi jafnt aðgengi
382
að við sem samfélag hefjum undirbúning fyrir þessar breytingar til að tryggja að launafólk njóti góðs af þessum breytingum, einkum og sér í lagi í gegnum jafnari dreifingu vinnutíma starfsfólks.
Styttri vinnuvika borgar sig.
Eitt af því sem við verðum ... að breytingum á þessu mynstri þar sem konur leita þá síður í hlutastörf og karlar fá aukna möguleika til að samþætta fjölskyldu og atvinnulíf og þannig stuðla að jafnari ábyrgð á ólaunuðu störfunum.
Tvö tilraunaverkefni í gangi.
BSRB hefur lengi ... í skýjunum með styttri vinnutíma.
Þrátt fyrir svartsýnar spár afkastar starfsfólkið ekki einungis jafn miklu á sex stunda vinnudegi og það gerði áður á átta stundum heldur hefur framleiðni einnig aukist talsvert og tekjur fyrirtækisins
383
Súlurnar eru um það bil jafn háar fyrir kynin á árinu 2003 enda var þá nokkuð jafnt kynjahlutall meðal 25-64 ára en karlarnir eru mun fleiri árið 2023 enda eru karlar í meirihluta innflytjenda og þeim hefur fjölgað mikið sl. tvo áratugi. Hér ber að setja ... þeirra sé ekki jafn vel skráð og hjá innfæddum.
.
Karlar eru í meirihluta nemenda á framhaldsskólastigi.
Nýjustu gögn um nemendur á framhaldsskólastigi eru frá árinu 2023. Þau sýna að meirihluti nemenda eru karlar eða um 54
384
og heilbrigðisþjónustan, löggæsla, samgöngur og fleira. Þar þarf fyrst og fremst að horfa til þess að almenningi um allt land sé tryggð góð þjónusta. Slíkt er ekki hægt nema almannaþjónustan sé í höndum hins opinbera sem skipuleggi, stýri og fjármagni hana með jafnan rétt
385
verði þessu ekki breytt.
Bandalagið fagnar því í umsögn sinni að fæðingarorlof verði lengt í tólf mánuði en kallar eftir því að réttur til fæðingarorlofs skiptist jafnt milli foreldra. Þannig fengju báðir foreldrar rétt á sex mánaða orlofi í stað
386
hlutdeild sjúklingsins hærri.
ASÍ, BSRB og ÖBÍ hvetja SÍ og sérfræðilækna til að ganga þegar í stað til samninga með það að markmiði að veita landsmönnum jafnan aðgang að fullkomnustu heilbrigðisþjónustu sem kostur er á hverjum tíma óháð efnahag
387
tryggja ferðamönnum rétt til að fara um landið en þó með þeim skilyrðum að vel sé gengið um og náttúrunni ekki spillt.
Þessi réttur sem mörgum Íslendingum finnst sjálfsagður er ekki jafn sjálfsagður annars staðar í heiminum og því mikilvægt
388
ríka áherslu á að stjórnvöld og atvinnurekendur vinni markvisst að jafnrétti með því að tryggja jöfn tækifæri og jafna meðferð fólks á vinnumarkaði. Vinnustaðir hafa ýmsar skyldur sem er nokkuð auðvelt að uppfylla. Ein þeirra er að setja verkferla
389
kjarasamningsbundnar launahækkanir svo aukið fé í þennan mikilvæga málaflokk skili sér sannarlega til barnafjölskyldna,“ segir í ályktuninni.
Þá fagnar formannaráðið því að lengja eigi fæðingarorlofið en kallar eftir því að lengingin skiptist jafnt milli
390
í gegnum gríðarlegar breytingar á þeim 20 árum sem liðin eru frá því Hinsegin dagar voru fyrst haldnir í Reykjavík. Mikilvæg skref hafa verið stigin, á þessum tíma. Eitt það nýjasta eru lög um jafna meðferð á vinnumarkaði óháð kynhneigð, kynvitund
391
Elín Björg Jónsdóttir, formaður BSRB, ávarpaði þingið. Hún sagði alla hópa samfélagsins jafn mikilvæga og að allir þurfi þeir að ná eyrum stjórnvalda og semja um lífskjör sín. Þar skipti samstaðan máli og að vinna skipulega að því að ná lausnum
392
„Samstöðukraftur er meðal kvenna á Íslandi til að berjast fyrir jafnrétti, og samtök kvenna og samtök launafólks ættu bæði að hlúa að þessum krafti og beita honum markvisst til að bæta samfélag okkar og jafna kjör kynjanna,“ segir þar enn fremur.
Svartur
393
morgunverður verður í boði frá 08:00. .
Hefur bættur rekstur bankanna skilað sér í betri kjörum til viðskiptavina bankanna? Er staða neytenda á íslenskum fjármálamarkaði jafn sterk hér á landi
394
á launum er fram undan. Þar mun bandalagið halda áfram að gæta hagsmuna sinna félagsmanna
395
hærri fyrir öryrkja sem býr einn. Önnur slík pólitísk ákvörðun er að skerða örorkulífeyri eins og raun ber vitni hjá öryrkjum sem hafa vinnufærni og vilja starfa á vinnumarkaði. Ef frítekjumark vegna atvinnutekna hefði hækkað með sama hætti og laun
396
starfshópsins er miðað við að breyting á greiðslum komi til framkvæmda vegna barna sem fæðast, eru ættleidd eða tekin í varanlegt fóstur frá og með 1. janúar 2017. BSRB telur ekki þörf á að bíða svo lengi. „Á tímum niðurskurðar voru gerðar breytingar jafnt.
„Þetta snýst ekki bara um jafnan rétt barna til leikskólavistar heldur er þetta einnig jafnréttismál. Það hefur verið raunin að þegar það þarf að brúa bilið milli fæðingarorlofs og leikskólavistar lendir það meira á konum en körlum. Umönnunarbilið svonefnda
397
að byggja upp kerfi sem er kleift að veita fólki jöfn tækifæri, óháð efnahag, fjölskylduaðstæðum, búsetu eða öðru sem kann að greina okkur hvert frá öðru ... .“.
„Velferðarkerfi Norðurlandanna eru einstök og hafa fyrir löngu sannað sig sem árangursríkt verkfæri til að jafna stöðu fólks. Við hér á Íslandi þekkjum það mæta vel eftir erfiðleika síðustu ára að fátt er okkur mikilvægara en öflugt velferðarkerfi sem mildar
398
ef þeir eru feður. Það eru að öllu jöfnu konurnar sem brúa bilið milli fæðingarorlofs og dagvistunar. Þá kemur einnig fram að fæðingarorlof karla hafi engin áhrif á möguleika þeirra til fjárhagslegs sjálfstæðis á meðan konurnar eru í miklu meiri mæli háðar mökum ... er með löggjöf um jafna skiptingu foreldra á fæðingarorlofi, með því að tryggja öllum börnum dagsvistun um leið og fæðingarorlofi lýkur, tryggja leikskólavist í samræmi við fulla vinnu foreldra á viðráðanlegu verði og öruggt aðgengi að frístundaheimilum
399
hafa, það er að segja að allir landsmenn hafi jafnan rétt til aðgengis að heilbrigðisþjónustu í samræmi við þarfir hvers og eins. Þetta skuli gilda um alla, ríka jafnt sem snauða, karla sem konur, þá sem eru með einhvers konar fötlun og hina sem eru lausir við slíkt ... og svo einnig fólk sem býr í þéttbýli jafnt sem fólk sem býr í afskekktum héruðum í dreifbýli.
.
Þörf en ekki gróði.
Í Svíþjóð stærðum við okkur lengi vel af heilbrigðisþjónustu sem væri rekin fyrir almannafé og sinnti
400
barnabætur. Vissulega er jákvætt að styðja vel við allra tekjulægstu hópana í samfélaginu en þá þarf að gera það óháð aldri barna og ljóst er að fleiri þurfa á aðstoðinni að halda.
Eigi barnabótakerfið að skila þeim grundvallarmarkmiðum að jafna stöðu