Urzędnicy służby cywilnej a inni pracownicy sektora publicznego

Urzędnicy służby cywilnej mają prawo do pewnych przywilejów zgodnie z ustawą nr 70/1996 o pracownikach państwowych. Cieszą się oni większym bezpieczeństwem zatrudnienia, a także obowiązują ich specjalne zasady, które nie dotyczą innych pracowników państwowych.

Ustawa o pracownikach państwowych zawiera listę stanowisk, które uważane są za urzędy służby cywilnej:

• Szef Personelu Parlamentu Islandzkiego (Skrifstofustjóri Alþingis), Audytor Generalny Islandii (Ríkisendurskoðandi), Rzecznik Praw Obywatelskich przy Parlamencie Islandzkim (umboðsmaður Alþingis)
• Sekretarz Prezydenta Islandii, stali sekretarze ministerstw, dyrektorzy biur ministerialnych
• Ambasadorowie w służbie zagranicznej.
• Sędziowie Sądu Najwyższego (Hæstiréttur), Sekretarz Sądu Najwyższego, sędziowie Państwowego Sądu Apelacyjnego oraz sekretarz Państwowego Sądu Apelacyjnego (Landsréttur), a także sędziowie sądów rejonowych.
• Prokurator Generalny (Ríkissaksóknari), Zastępca Prokuratora Generalnego i inni prokuratorzy.
• Rządowy Adwokat i Radca Prawny (Ríkislögmaður), Mediator Państwowy (Ríkissáttasemjari) i Rzecznik Praw Dziecka (Umboðsmaður barna).
• Notariusze Rejonowi (Sýslumenn), Komendant Policji Państwowej i jego zastępcy, Komendanci Policji Rejonowych i ich zastępcy, dyrektor Urzędu ds., Cudzoziemców (Útlendingastofnun) i funkcjonariusze policji.
• Dyrektor Urzędu Celnego i funkcjonariusze celni.
• Państwowy Dyrektor Zakładów Karnych, dyrektorzy rejonowych zakładów karnych i strażnicy więzienni.
• Dyrektor Urzędu Skarbowego (Ríkisskattstjóri), Dyrektor Dochodzeń Podatkowych(skattrannsóknarstjóri), etatowi członkowie Apelacyjnego Komitetu Podatkowego.
• Państwowy lekarz weterynarii.
• Szefowie urzędów, agencji i przedsiębiorstw państwowych, które nie zostały wymienione powyżej.

Urzędnicy służby cywilnej są powoływani na kadencję wynoszącą jednorazowo pięć lat, chyba że ustawa stanowi inaczej. Przed rokiem 1996, kiedy weszła w życie ustawa nr 70/1996, urzędników służby cywilnej mianowano zwyczajowo na czas nieokreślony, co w zasadzie oznaczało dożywotnie zatrudnienie. Urzędnicy, którzy zostali mianowani przed 1996 r., zachowali zatrudnienie na czas nieokreślony, a niektórzy nadal pełnią swoje stanowiska. W przypadkach, gdy takie zasady zostają zachowane po wejściu w życie nowych przepisów, określa się to terminem "sunset clause"(z języka angielskiego; w wolnym tłumaczeniu na polski: klauzula wygasająca).

Jeśli urzędnik służby cywilnej mianowany został na 5-letnią kadencję, nie później niż sześć miesięcy przed wygaśnięciem jego kadencji powinno się poinformować go, czy pełnione przez niego stanowisko zostanie ogłoszone jako wolne. Jeśli taka informacja nie wpłynie, jego kadencja zostaje automatycznie przedłużona o pięć lat, chyba że dany urzędnik złoży rezygnację.

Jeśli istnieje podejrzenie, że urzędnik służby cywilnej dopuścił się uchybienia lub przewinienia w swojej służbie, zezwala się na tymczasowe zawieszenie go w obowiązkach.

W przypadku gdy urzędnik został tymczasowo zawieszony z powodu domniemanego uchybienia, jego sprawę niezwłocznie bada komisja specjalistów. Komisja ma na celu ustalić, czy dany urzędnik powinien zostać trwale zwolniony z pełnienia swoich obowiązków czy też powinien powrócić na swoje stanowisko.