Zwolnienie chorobowe

Prawo do płatnego zwolnienia chorobowego dla pracowników zatrudnionych na pełen etat w trybie pracy dziennej (stałe wynagrodzenie miesięczne)

Zwykle prawa do wynagrodzenia za czas choroby omawiane są w 12. rozdziale umów zbiorowych pomiędzy BSRB a administracją państwową, miastem Reykjavik oraz Stowarzyszeniem Samorządów Islandzkich. Rozdział ten stanowi, że pracownik zatrudniony na czas nieokreślony zachowuje pełne wynagrodzenie, jeśli w ciągu 12 miesięcy jego dni chorobowe nie przekroczą:

• 0-3 miesiące zatrudnienia :14 dni
• Kolejne trzy miesiące: 35 dni
• Po 6 miesiącach zatrudnienia: 119 dni
• Po 1 roku zatrudnienia: 133
• Po 7 latach zatrudnienia: 175 dni
• Po 12 latach zatrudnienia: 273 dni
• Po 18 latach zatrudnienia: 360 dni

Dotyczy to dni kalendarzowych, a nie dni roboczych, czyli dni powszednich lub dni, w które przypadają zmiany.

Prawa do płatnego zwolnienia chorobowego dla pracowników zatrudnionych na pracę godzinową (wynagrodzenie w zależności od przepracowanych godzin)

Pracownicy zatrudnieni na zasadzie pracy godzinowej mają mniejsze prawa do płatnego zwolnienia chorobowego niż osoby zatrudnione w trybie pracy dziennej na czas nieokreślony. W tym przypadku, prawa do płatnego zwolnienia chorobowego wynoszą:

• Pierwszy miesiąc zatrudnienia: 2 dni
• Drugi miesiąc zatrudnienia: 4 dni
• Trzy miesiące zatrudnienia: 6 dni
• Po 3 miesiącach zatrudnienia: 14 dni
• Po 6 miesiącach zatrudnienia: 30 dni

W tym przypadku również mowa o dniach kalendarzowych, a nie roboczych.

Długość prawa do płatnego zwolnienia chorobowego opiera się o ostatnie 12 miesięcy. To oznacza, że w przypadku choroby pracownika bierze się pod uwagę ostatnie 12 miesięcy, a dni chorobowe uprzednio wykorzystane w tym okresie są odejmowane, po czym wynik przedstawia pozostałą długość prawa danego pracownika do płatnego zwolnienia chorobowego.

Prawa do płatnego zwolnienia chorobowego w sektorze prywatnym są zupełnie inne niż w sektorze publicznym. Jednak podobnie jak w sektorze publicznym, większość związków zawodowych wynegocjowała dla swoich członków lepsze warunki niż minimalne prawa gwarantowane przez ustawę. Na przykład związek zawodowy pracowników poczty na Islandii (Póstmannafélag Íslands) wynegocjował w umowach zbiorowych lepsze warunki dla swoich członków. Członkowie tego związku otrzymują 2 miesiące płatnego zwolnienia chorobowego na wynagrodzeniu za pracę dzienną, a po roku zatrudnienia dodaje się też suplementy zmianowe. Po 5 latach zatrudnienia przysługują im 4 miesiące płatnego zwolnienia chorobowego, a po 10 latach zatrudnienia sześć miesięcy płatnego zwolnienia chorobowego.

Wiele związków zawodowych zrzeszonych w BSRB negocjuje umowy zbiorowe ze spółkami Skarbu Państwa (opinbert hlutafélag - .ohf ) oraz instytucjami pożytku publicznego. Z racji tego, że umowy zbiorowe w tych przypadkach opierają się na układach zbiorowych z państwem i samorządami, często wynikają z nich bardziej korzystne prawa do płatnego zwolnienia chorobowego niż ogólnie na rynku prywatnym.

Na prywatnym rynku pracy prawa do płatnego zwolnienia chorobowego różnią się w zależności od umowy zbiorowej. W celu uzyskania dokładnych informacji na temat praw do płatnego zwolnienia chorobowego, należy odnieść się do obowiązującej w danym przypadku umowy zbiorowej.

Jeśli pracownik nie jest w stanie stawić się w pracy z powodu choroby lub wypadku, powinien natychmiast powiadomić o tym pracodawcę. Pracodawca decyduje wtedy, czy pracownik powinien przedstawić zaświadczenie lekarskie w celu weryfikacji choroby. W niektórych miejscach pracy istnieją pewne zasady dotyczące tego, w jaki sposób i komu należy zgłaszać chorobę. Jeśli takie zasady w danym miejscu pracy nie obowiązują, należy powiadomić przełożonego. Przełożony może zażądać zaświadczenia lekarskiego, kiedy tylko uzna to za stosowne.

Umowy zbiorowe pracowników publicznych stanowią, że w przypadku, gdy pracownik jest nieobecny w pracy z powodu choroby przez pięć dni, ma on obowiązek przedstawić zaświadczenie lekarskie. Jeżeli choroba pracownika przekracza jeden miesiąc, przełożony decyduje, jak często powinno się przedstawiać nowe zaświadczenie lekarskie, ale nie powinno to być rzadziej niż co miesiąc. W przypadku długich chorób zezwala się na wyjątki od tej zasady. Pracownik sektora publicznego, który był nieobecny w pracy z powodu choroby lub wypadku przez miesiąc, powinien przedstawić zaświadczenie o zdolności do pracy przed powrotem do pracy.

Pracodawca jest zobowiązany do zwrotu pracownikowi kosztów zaświadczeń lekarskich oraz wizyt u lekarzy lub innych specjalistów związanych z uzyskaniem zaświadczeń lekarskich wymaganych przez pracodawcę.

Podczas okresu wypowiedzenia pracownicy korzystają z takich samych praw jakie przysługiwały im do momentu wypowiedzenia, dotyczy to również zwolnień chorobowych. Jeżeli choroba trwa dłużej niż okres wypowiedzenia, istotnym jest, czy choroba rozpoczęła się przed momentem wypowiedzenia, czy po nim.

Jeśli choroba rozpoczęła się przed wypowiedzeniem, pracownik ma prawo do wynagrodzenia zgodnie z nabytymi prawami chorobowymi, nawet jeśli choroba trwa dłużej niż okres wypowiedzenia lub okres odprawy pieniężnej. Pracownik ma więc prawo do wynagrodzenia tak długo, jak długo trwa niezdolność do pracy, niezależnie od tego, jak długi jest okres wypowiedzenia albo do wyczerpania przysługującego mu prawa do zwolnienia chorobowego.

Jeśli choroba rozpoczęła się po otrzymaniu informacji o wypowiedzeniu, prawo do płatnego zwolnienia chorobowego wygasa wraz z zakończeniem zatrudnienia. Wówczas należy wypłacić ekwiwalent niewykorzystanego urlopu i inne należne płatności.

Jeśli pracownik uległ wypadkowi w pracy lub w drodze do pracy lub w drodze z pracy, lub jeśli jest nieobecny z powodu choroby zawodowej, jego prawa nie ulegną zmniejszeniu z powodu wypowiedzenia i otrzyma on pełną zapłatę za okres zwolnienia chorobowego.

W umowach zbiorowych pracowników państwowych i samorządowych istnieje zapis o chorobie w niepełnym wymiarze godzin. To samo dotyczy wielu agencji państwowych, z którymi negocjuje BSRB. Ten przepis nie jest powszechny na prywatnym rynku pracy.

Pracownicy potrzebują zgody pracodawcy na tymczasowe zmniejszenie wymiaru godzin pracy. Ten przepis stosuje się często, gdy pracownik wraca do pracy po długotrwałej chorobie i początkowo ma skrócone dni lub tygodnie pracy.

Kiedy pracownik jest na częściowym zwolnieniu chorobowym, postrzega się to, jakby dotyczyło to dwóch różnych pracowników. W związku z tym otrzymuje on wynagrodzenie za czas, który przepracował, a płacę chorobową za czas, który jest potrącany z jego nabytych uprawnień do zwolnienia chorobowego.

W umowach zbiorowych znajduje się zapis o odprawie dla pracowników publicznych. Podobnie ustawa nr 70/1996 o pracownikach państwowych mówi o pełnym wynagrodzeniu przez okres trzech miesięcy w przypadku zwolnienia pracownika z powodu długotrwałej choroby.

W umowach zbiorowych zawarte są szczególne postanowienia dotyczące choroby dzieci pracowników. Pracownik ma prawo do pozostania w domu z chorym dzieckiem łącznie przez okres 12 dni roboczych w każdym roku kalendarzowym, o ile dziecko nie ukończyło 13 roku życia. Prawo do zwolnienia chorobowego na dziecko nie ma wpływu na prawo pracownika do jego osobistych płatnych dni chorobowych.

Jeśli dziecko poniżej 16 roku życia poważnie zachoruje i musi być hospitalizowane, zezwala się na zastosowanie powyżej wspomnianych zasad w zgodzie z umowami zbiorowymi pomiędzy związkami BSRB i Stowarzyszeniem Samorządów Islandzkich (SÍS).

Wiele związków zrzeszonych w BSRB połączyło swoje fundusze w Fundusz Wsparcia BSRB (Styrktarsjóður BSRB). Związki, które zarządzają własnymi funduszami to Związek Islandzkich Pracowników Pocztowych (Póstmannafélag Íslands), Federacja Policji na Islandii (Landssamband lögreglumanna) i Sameyki, ogólnokrajowy związek pracowników sektora publicznego.

Wymienione fundusze związkowe wypłacają świadczenia chorobowe, kiedy członkowie wykorzystają wszystkie płatne dni chorobowe u pracodawcy. Członkowie mogą również ubiegać się o wsparcie na fizjoterapię, badania przesiewowe pod kątem nowotworów, zakup okularów, kartę na siłownię itp. Więcej informacji na temat praw w funduszach oraz na temat udzielanego przez nie wsparcia można znaleźć na stronie funduszu wsparcia BSRB oraz na stronach internetowych wymienionych wcześniej związków.