Prawa macierzyńskie i ojcowskie

Zgodnie z ustawą nr 95/ Urlop macierzyński/ojcowski 2000 o urlopie macierzyńskim, ojcowskim i rodzicielskim, jest to urlop od pracy zarobkowej, który jest spowodowany narodzinami dziecka, pierwotną adopcją dziecka w wieku do 8 lat lub stałą opieką zastępczą nad dzieckiem w wieku do 8 lat.

Długość urlopu dla rodzica zależy od roku urodzenia dziecka. Jeśli dziecko urodzi się w 2021 roku urlop wynosi 12 miesięcy, po sześć miesięcy dla każdego z rodziców, przy czym sześć tygodni można podzielić między rodziców. W związku z tym jeden z rodziców może wykorzystać siedem miesięcy i dwa tygodnie, natomiast drugi cztery miesiące i dwa tygodnie. Dla dzieci urodzonych w 2020 roku prawo przewiduje dziesięć miesięcy, każdemu z rodziców przysługują cztery miesiące, a dwa miesiące mogą być podzielone między nich. W przypadku dzieci urodzonych w 2019 roku lub wcześniej każdy rodzic ma prawo do trzech miesięcy, a trzy miesiące mogą być podzielone między nimi, łącznie przysługuje dziewięć miesięcy. Urlop macierzyński/ojcowski można wykorzystać przez pierwsze dwa lata, a więc 24 miesiące po narodzinach dziecka. Uprawnienia dla rodziców, którzy adoptują lub przyjmują dziecko do stałej opieki zastępczej, obowiązują przez 24 miesiące od momentu, kiedy dziecko wprowadziło się do domu.

Kiedy rodzic przechodzi na urlop macierzyński/ojcowski nie jest już na liście płac swojego pracodawcy i po spełnieniu pewnych wymogów otrzymuje wynagrodzenie z funduszu urlopu macierzyńskiego/ojcowskiego. Miesięczna wypłata z funduszu wynosi 80% średniego wynagrodzenia brutto, jednak z ograniczeniami, gdyż maksymalna wypłata wynosi 600.000 koron.

Pracownik zamierzający skorzystać z urlopu macierzyńskiego/ojcowskiego powinien poinformować o tym pracodawcę jak najszybciej, nie później niż 8 tygodni przed przewidywaną datą porodu.

Stosunek pracy nie ulega zmianie podczas urlopu macierzyńskiego/ojcowskiego oraz urlopu wychowawczego. Po zakończeniu urlopu pracownik ma prawo do powrotu na swoje poprzednie stanowisko pracy. Jeśli nie jest to możliwe, przysługuje mu prawo do podobnego stanowiska/zatrudnienia zgodnie z umową o pracę.

Zabrania się wypowiedzenia pracy pracownikowi, który zgłosił pracodawcy zamiar skorzystania z urlopu macierzyńskiego/ojcowskiego lub wychowawczego, bez uzasadnionych przyczyn. Po wypowiedzeniu należy złożyć pisemne oświadczenie, to samo dotyczy wypowiedzenia pracy kobiecie w ciąży i kobiecie, która niedawno urodziła dziecko.

Urlop wychowawczy przysługuje każdemu rodzicowi po urodzeniu dziecka, adopcji lub długotrwałemu przyjęciu dziecka do rodziny zastępczej. Mowa tutaj o prawie do bezpłatnego urlopu opiekuńczego. Urlop trwa cztery miesiące na każde dziecko i pozwala na to, aby rodzic został w domu i zajął się dzieckiem. Urlop wychowawczy można wykorzystać do ukończenia przez dziecko 8 roku życia, a w pewnych okolicznościach można go przedłużyć o rok. Jeśli dziecko cierpi na trudną chorobę lub jest długotrwale lub poważnie niepełnosprawne, prawo to przedłuża się do 18 roku życia. Urlop wychowawczy jest prawem niezależnym każdego rodzica i nie podlega przeniesieniu.