Sonja Ýr Þorberbergsdóttir formaður BSRB og Sigríður Ingibjörg Ingadóttir hagfræðingur BSRB sóttu stjórnarnarfund Norræna verkalýðssambandsins (NFS) í Stokkhólmi í lok apríl. Yfirskrift fundarins var Breytt heimsmynd – hnattrænar áskoranir (Globala utmaningar i en orolig värld).
Á fundinum voru tekin fyrir fjölbreytt málefni. Rætt var meðal annars um verkefni Norrænu ráðherranefndarinnar á óvissutímum, stöðuna á Grænlandi, efnahagslegar áskoranir tollastríðs og stöðu bandarísku verkalýðshreyfingarinnar.
Öryggismál, samstarf og efnahagsleg seigla
Fulltrúi frá Norrænu ráðherranefndinni ræddi um viðbrögð nefndarinnar við aukinni óvissu í alþjóðasamfélaginu. Þó að utanríkis- og varnarmál falli ekki formlega undir starfssvið nefndarinnar tengjast þau mörgum málefnasviðum hennar og geta stutt við stefnumótun til að undirbúa sameiginleg viðbrögð við krísum. Þetta á t.d. við um aðgerðir til að auka efnahagslega seiglu, samfélagsöryggi og öryggistilfinningu auk félagslegs viðnámsþróttar. Þarna undir falla t.d. samstarf á sviði heilbrigðis- og lyfjamála og matvælaöryggis.
Tollastríð og framtíð norræna módelsins
Roger Björnstad, aðalhagfræðingur LO í Noregi, varaði við áhrifum tollastríðs á norræna vinnumarkaðsmódelið. Hann sagði ábatann af utanríkisviðskiptum Norðurlandanna hafa leitt til velsældar og jöfnuðar með norræna kjarasamningsmódelinu sem tryggir launajöfnuð með víðtækum kjarasamningum, tekjutilfærslukerfum sem fylgja launaþróun og heilbrigðisþjónustu og menntun á vegum hins opinbera til að tryggja jafnt aðgengi óháð efnahag og búsetu. Undanfarna áratugi hefur ójöfnuður vaxið í Bandaríkjunum og kaupmáttur millistéttarinnar staðið í stað. Það er talin ein helsta ástæða þess að Trump náði kjöri. Á Norðurlöndunum hefur vaxandi misskiptingar gætt á þessari öld og það hefur ýtt undir stuðning við öfgaflokka. Farsælustu viðbrögð Norðurlandanna við breyttri heimsmynd eru að halda tryggð við kjarasamningshefðina og efla opinbera þjónustu til að tryggja öllum hópum velferð og réttmætan hlut í verðmætasköpuninni. Beita þarf ríkisfjármálunum til að verja verst stöddu hópana - vaxtahækkanir eru ekki rétta leiðin til að takast á við verðbólgu vegna loftlagsbreytinga og tollastríðs.
Staðan á Grænlandi
Jess G. Bethelsen, formaður SIK - stærasta verkalýðsfélags Grænlands, lýsti því hvernig hótanir um yfirtöku Bandaríkjana á Grænlandi hefðu valdið miklu óöryggi og vanlíðan hjá almenningi Að hans mati snýst þetta ekki um varnar- og öryggismál, heldur aðgengi Bandaríkjanna að dýrmætum auðlindum Grænlands. Þessi aðsteðjandi ógn hefur engu að síður styrkt sjálfsmynd Grænlendinga og áherslur þeirra á eigin gildi. Frekari umræðu um sjálfstæði Grænlands hafi verið slegið á frest en þörf sé á auknu norrænu og evrópsku samstarfi til að verja hagsmuni landsins.
Auknar áskoranir í Bandaríkjunum
Cathyg Feingold, frá AFL-CIO, regnhlífarsamtökum stéttarfélaga í Bandaríkjunum, lýsti þeim gríðarlegu áskorunum sem launafólk þar í landi stendur nú frammi fyrir . Hún benti á að ástandið fyrir launafólk í Bandaríkjunum hafi verið erfitt um langa hríð og að efnahagsstofnanir væru fastar í dogmatískri trú á niðurskurð og aðhald. Áhrif aðgerða Trumps séu því meiri og alvarlegri en ella. Nú þegar hafi um ein milljón launafólks verið svipt réttinum til að gera kjarasaminga, dregið hefur úr félagslegum stuðningi og stórir hópar hafa því sokkið enn dýpra í fátækt. Bann við aðgerðum til að stuðla að fjölbreytileika bitni á jaðarsettum hópum og vegið sé að akademísku frelsi vísinda- og fræðifólks. Bandaríska verkalýðshreyfingin kallar eftir breyttu efnahagsmódeli sem byggi á alþjóðaviðskiptum á forsendum launafólks. Samstaða verkalýðshreyfingarinnar þvert á landamæri er sterkasta vopnið sem við eigum til að tryggja afkomu launafólks, verja mannréttindi og berjast gegn öfgaöflum.
Sonja kallaði eftir samstöðu og inngildingu
Í lok fundarins tók Sonja þátt í pallborðsumræðum. Hún lagði áherslu á að einstaklingshyggja og vaxandi misskipting hafi grafið undan velferð og félagslegri samheldni. Við þyrftum núna að snúa okkur að innviðauppbyggingu og styrkingu velferðarinnar.
Sonja hvatti verkalýðshreyfinguna til að tala máli innflytjenda og styðja baráttu fatlaðra og hinsegin fólks og stuðla þannig að inngildingu og aukinni öryggistilfinningu í samfélaginu. Brúarsmíð væri eitt af mikilvægustu verkefnum á okkar tímum.
