Aðgerðahópur um launajafnrétti og jafnrétti á vinnumarkaði var skipaður af forsætisráðherra þann 13. desember 2021. Stofnun hans á rætur að rekja til kröfu BSRB um að gripið verði til aðgerða til að leiðrétta kerfisbundið vanmat á kvennastörfum.
Meginverkefni aðgerðarhópsins er að leggja fram tillögur og vinna að framkvæmd aðgerða til að útrýma launamun kynjanna.
Aðgerðahópurinn er skipaður eftirfarandi aðilum:
- Steinunn Valdís Óskarsdóttir, án tilnefningar, formaður
- Magnús Þór Jónsson, tilnefndur af Kennarasambandi Íslands
- Guðrún Margrét Guðmundsdóttir, tilnefnd af Alþýðusambandi Íslands
- Friðrik Jónsson, tilnefndur af Bandalagi háskólamanna
- Gunnar Björnsson, tilnefndur af fjármála- og efnahagsráðuneytinu
- Inga Rún Ólafsdóttir, tilnefnd af Sambandi íslenskra sveitarfélaga
- Maj Britt Hjördís Briem, tilnefnd af Samtökum atvinnulífsins
- Sonja Ýr Þorbergsdóttir, tilnefnd af BSRB
- Stefán Daníel Jónsson, tilnefndur af félagsmálaráðuneytinu
Fyrsta verkefni sem hópurinn fór af stað með er þróunarverkefni um mat á virði starfa í samstarfi við Jafnlaunastofu. Um er að ræða verkefni sem á að auka virði kvennastarfa og eru fjórir vinnustaðir sem taka þátt í verkefninu en þeir eru Heilbrigðisstofnun Vestfjarða, Tryggingastofnun, Ríkislögreglustjóri og Hafrannsóknarstofnun. Það verður gert með þróun og mótun virðismatskerfis starfa með stuðningi, fræðslu og þjálfun fyrir starfsfólkið.Fram til þessa hefur virðismat starfa hér á landi afmarkast við einstaka vinnustaði eða atvinnurekendur. Til að tryggja að unnið verði í samræmi við jafnlaunaákvæði jafnréttislaga þarf því að útvíkka samanburðinn til samræmis við rétt til jafnra launa fyrir jafnverðmæt störf þvert á stofnanir, starfsstéttir eða vinnustaði. Sömuleiðis að greina hvaða þættir einkenni hefðbundin kvennastörf annars vegar og hefðbundin karlastörf hins vegar og hvaða þættir í hefðbundnum kvennastörfum eru vanmetnir.
Heildarsamtök launafólks hefur ekki setið auðum höndum heldur hefur samhliða vinnu í starfshópnum til að mynda stóðu BSRB, BHM og Kennarasambandið sameiginlega fyrir fundi um endurmat á virði kvennastarfa 5. október 2022, en upptöku af fundinum má nálgast hér. https://www.bsrb.is/is/frettir/frettasafn/thetta-kemur-ekki-med-kalda-vatninu-thetta-er-ekki-othorf-baratta
Verkefnið er í miklum forgangi hjá BSRB og hefur innan bandalangsins verið haldinn fræðslu- og vinnudegi þar sem aðildarfélögunum var kynnt vinnan sem fer fram á vettvangi aðgerðarhóps og fræddust um gerð virðismats, lesa má nánar um fundinn hér https://www.bsrb.is/is/frettir/frettasafn/aukid-jafnretti-kynjanna-meiri-sanngirni-og-rettlaeti-i-launum-avinningur-af-krofum-um-launajafnretti og verður þeirri vinnu haldið áfram
Þá hafa fulltrúar BSRB jafnframt kynnt hugmyndafræðina að baki breytingu á virðismati fyrir öðrum félögum og heildarsamtökum líkt og FÍH og ASÍ. Fjallað var um verkefnið á landsfundi bæjarstarfsmannafélaga sem haldinn var í október sl.
Unnið hefur verið að þekkingaröflun með margvíslegum hætti innan bandalagsins m.a. með virkum samtölum við innlenda og erlenda séfræðinga og hagsmunaaðila. Mikilvægt er að líta bæði til kerfislægra þátta, dómaframkvæmda sem og víðari samfélagslegra tenginga viðfangsefnisins.
Það er fróðlegt að skoða vinnu að jöfnun launa kynjanna í öðrum löndum. Nýja Sjáland [finna link] hefur verið í forystu í þessum málaflokki og haldið áfram umfangsmikilli vinnu við þróun verkfæra og ferla til að finna leiðir til að auka virði kvennastarfa sem og starfs frumbyggja. Fjöldi starfsstétta hefur þegar fengið leiðréttingu á launum sínum þar í landi..
Mikil vinna hefur átt sér stað í Kanada undanfarin ár í kjölfar lagabreytinga. Þá hefur fjöldi dómsmála einnig fallið í Bretlandi, konur hafa farið í verkföll og sveitarfélög m.a. þurft að greiða umtalsverðar upphæðir í leiðréttingar sem hefur leitt til alvarlegra fjárhagserfiðleika í rekstri þeirra.
Launamunur kynjanna er kerfislægt vandamál. Fjárhagslegu sjálfstæði kvenna hefur enn ekki verið náð á ´Íslandi árið 2023 og BSRB mun leggja sitt af mörkum til að auka jafnrétti í samfélaginu.