Leit

Öll höfum við heyrt setningunni „það er nóg til frammi“ fleygt fram í boðum og veislum þar sem gestgjafinn, iðulega kona á besta aldri, vandar sig við að láta öllum líða vel og gætir þess að allir taki vel til matar síns. Ef til vill er ísskápurinn að verða tómur en hún tryggir samt að enginn gestur fari svangur heim. Ef fleiri einstaklingar með þetta viðhorf hefðu komið að mótun okkar samfélagsgerðar væri það væntanlega talsvert annað en við þekkjum í dag. Það vær

Trumps og niðurstöðu Brexit má finna í þróun efnahagslegs ójöfnuðar síðustu ára. Margar rannsóknir, m.a. á vegum OECD, AGS (Alþjóðagjaldeyrissjóðsins) og Alþjóðabankans, hafa staðfest að allt frá árinu 1980 hefur þróunin verið á þann veg að sífellt færri ... , innan Evrópu eða alþjóðlega, á alla stefnumótun um jafnari skiptingu gæða, hefur stuðlað að auknum ójöfnuði. Ofan á þetta bætast þær áskoranir sem fylgja hnattvæðingunni og stafrænu byltingunni, óhefðbundnir ráðningarsamningar þar sem mikið vantar ... upp á að laun séu eðlileg og samkvæmt gildandi samningum, að gott vinnuumhverfi sé tryggt sem og félagslegt öryggi, orlofsréttur og endurmenntun. Ójöfnuður einnig vaxið á Norðurlöndunum. En það er ljós við enda ganganna. OECD, AGS ... og Alþjóðabankinn hafa breytt um stefnu og dagskráin í okkar hnattvædda heimi er opin fyrir hugmyndum. Fyrir utan þau neikvæðu áhrif sem aukinn efnahagslegur ójöfnuður og skortur á jafnrétti kynjanna hefur á félagslega samheldni, hægir þetta á vexti og hindrar bata ... í kjölfar efnahagslægða. Það eru einfaldlega slæm skipti og það er þess vegna sem þörfin fyrir sameiginlega launastefnu hefur verið rædd á vettvangi G20 ríkjanna undanfarin tvö ár. Ójöfnuðurinn hefur einnig vaxið á Norðurlöndum og sums staðar mikið

COVID-faraldurinn er líklegur til að hraða á þeirri þróun til aukins ójöfnuðar sem greina hefur mátt á Íslandi á undanförnum árum. Framhaldið ræðst að miklu leyti af aðgerðum stjórnvalda og baráttunni gegn langtímaatvinnuleysi. Þetta er á meðal ... fimmtu skýrslu hópsins er sjónum beint að ójöfnuði á Íslandi með tilliti til áhrifa heimsfaraldurs kórónuveiru. Fram kemur að sá stóri hópur fólks sem missti vinnu sína vegna COVID-faraldursins hafi orðið fyrir mikilli lífskjaraskerðingu. Í þeim hópi ... hlutabréfa hafi hagnast vel. Húsnæðiseigendur hafi notið góðs af lágum vöxtum, minnkaðri greiðslubyrði og mikilli hækkun fasteignaverðs. Þetta auki ójöfnuð í eignaskiptingu og valdi misræmi í afkomu ólíkra samfélagshópa. Þá er fjallað um sögu ... og birtingarmyndir ójöfnuðar á Íslandi en almennt telja Íslendingar ójöfnuð meiri en æskilegt er og vilja draga úr honum. Vaxandi ójöfnuður gengur því gegn vilja þjóðarinnar eins og hann birtist í skoðanakönnunum. Í skýrslunni er bent á að lausnina

sem hafa það að langtímamarkmiði að byggja, eiga og hafa umsjón með leiguhúsnæði og eru rekin án hagnaðarsjónarmiða. Það eru miklar væntingar gerðar til stjórnvalda um að draga úr ójöfnuði og óstöðugleika í samfélaginu. Nú er komið að því að standa undir þeim væntingum

að ójöfnuður fari vaxandi vegna heimsfaraldursins. Þetta er á meðal þess sem fram kom á opnum veffundi sérfræðingahóps verkalýðshreyfingarinnar um efnahagsleg áhrif COVID-kreppunnar sem efnt var til í dag undir yfirskriftinni „Kófið og hrunið: lærdómur ... því mjög mikið. Konur eru í meirihluta starfandi í þessum greinum. Þá er hlutdeild kvenna í mörgum greinum ferðaþjónustu og framlínustörfum í baráttunni við COVID-19 hærri hér á landi en meðaltalið í löndum Evrópu. Áhyggjur af vaxandi ójöfnuði. Í greiningunni er einnig vikið að áskorunum framtíðar með tilliti til heimsfaraldursins. Fram kemur að alþjóðastofnanir á borð við Alþjóðabankann hafa þungar áhyggjur af vaxandi ójöfnuði í kjölfar faraldursins og hvetja ríki heims til viðbragða

að ríkisstjórnin verði að halda af braut frekari ójafnaðar og sína í verki að hún taki hagsmuni heildarinnar fram yfir sérhagsmuni. Þá segir einnig í ályktuninni að launafólk geti ekki eitt borið ábyrgð á stöðugleika efnahagslífsins. Atvinnurekendur og stjórnvöld ... í heild. Slíkt er aðeins til þess fallið að auka ójöfnuð og skapa ósætti. Stjórnvöld og atvinnurekendur verða að sýna í verki að þau vinni að hagsmunum heildarinnar og halda þegar af braut sérhagsmuna og ójafnaðar.. Grafalvarlegt ástand

laun sín um tugi prósenta. Á sama tíma eru launahækkanir almennra starfsmanna umfram 3% sagðar ógna efnahagslífinu í heild. Slíkt er aðeins til þess fallið að auka ójöfnuð og skapa ósætti. Stjórnvöld og atvinnurekendur verða að sýna í verki að þau vinni ... að hagsmunum heildarinnar og halda þegar af braut sérhagsmuna og ójafnaðar.. Grafalvarlegt ástand ríkir nú á vinnumarkaði. Vinnustöðvanir og verkföll eru alfarið á ábyrgð stjórnvalda og atvinnurekenda sem hafa á engan hátt komið til móts

til þess að því meiri sem fjárhagsþrengingar fólks eru því meiri er áhrifamáttur þeirra í tenglum við þunglyndi, en faraldurinn hafi jafnframt magnað upp þann félagslega- og efnahagslega ójöfnuð í geðheilsu sem fyrir var á vinnumarkaði ... .. Rannsókn Vörðu á tengslum þunglyndiseinkenna og fjárhagsþrenginga benda til þess að sambærilegra áhrifa hafi gætt á íslenskum vinnumarkaði.. Rithöfundar greinarinnar draga þá ályktun að verulegur félagslegur og efnahagslegur ójöfnuður

við varað við því að einkavæðing eykur ekki hagkvæmni í rekstri, hefur aukinn kostnað í för með sér við eftirlit, áhættan er að ójöfnuður í aðgengi að þjónustunni aukist og gæði þjónustu dvíni.  . „Vaxandi ójöfnuður í kerfi sem almenningur ... https://vinnan.is/ekki-er-allt-gull-sem-gloir/). Þau Pelling og Dahlgren vara Íslendinga eindregið við því að feta þá braut sem Svíar glöptust inn á og lýsa afleiðingunum svo:  „Vaxandi ójöfnuður í kerfi sem almenningur fjármagnar ... þeirra byggir á afleiðingum þeirra breytinga sem Svíar innleiddu og vikið var að hér að framan: Vaxandi ójöfnuður í kerfi sem almenningur fjármagnar. Grunnhugsunin að baki markaðsvæðingar í heilbrigðis- og velferðarkerfinu er sú að tryggja peningaöflunum greiðan ... ójöfnuð á milli þéttbýlis og dreifbýlis, á milli hópa sjúklinga eftir eðli veikinda þeirra og á milli hátekju- og lágtekjuhópa. Reynslan kennir Íslendingum að sérhagsmunavarsla sem þessi getur framkallað hamfarir af mannavöldum og valdið skaða

hafi brugðist vinnandi fólki og aukinn ójöfnuður og óréttlæti á heimsvísu sé afleiðing þessarar úreltu stefnu. Nýr samfélagssáttmáli sé því mikilvægari en nokkru sinni fyrr, svo hagkerfin þjóni mannkyninu og forði jörðinni frá bráðri hættu. Með samstöðu ... og viðheldur ójöfnuði sem leiðir til aukinnar örvæntingar og reiði sem dregur úr trú á lýðræðinu og býr til jarðveg fyrir einræðishyggju, fasisma og rasisma. Það er því kominn tími á nýjan samfélagssáttmála milli launafólks, stjórnvalda og fyrirtækja

(Jämlik vård – handlingsplan), en sú bók hefur nú verið þýdd á íslensku. Helstu skilaboð okkar eru þau að markaðsvæðing heilbrigðisþjónustunnar leiði til ójafnaðar og gangi þar með þvert á þau grunngildi sem Íslendingar vilja í heiðri ... markaðsvædd þjónusta til ójafnaðar hvað varðar heilsufar og aðgengi að heilbrigðisþjónustu.  . Valfrelsi almennings eða fjárfesta?. . Í Svíþjóð hefur markaðsvæðing heilbrigðisþjónustunnar, og þar með ráðstöfun opinberra ... þar sem eitt leiðir af öðru, aukinn ójöfnuður og hærri útgjöld. Þess vegna er það gríðarlega mikilvægt fyrir lönd á borð við Ísland að hemja gróðaöflin með regluverki til að tryggja sanngjarna og hagkvæma heilbrigðisþjónustu.  . Svo koma .... Í stuttu máli þá er ljóst að helstu afleiðingar af markaðsvæðingu og einkavæðingu innan sænska heilbrigðiskerfisins á undanförnum þrjátíu árum eru þessar:. . Vaxandi ójöfnuður í kerfi sem almenningur fjármagnar. - á milli þéttbýlis og dreifbýlis. - á milli hópa sjúklinga sem annars vegar eru þjakaðir af alvarlegum sjúkdómum og hins vegar léttvægari kvillum. - á milli hátekju og lágtekjuhópa. Þennan ójöfnuð má rekja til viðskiptahagsmuna sem njóta stuðnings stjórnmálamanna sem aðhyllast

LO í Danmörku, í ávarpi á opnunarhátíð þingsins. Friður, lýðræði og mannréttindi eru meðal þess sem rætt hefur verið á þinginu, auk umhverfismála, aukins ójöfnuðar í heiminum og fjölda annarra málaflokka. Tækifæri ... vegna gervigreindar, róbótavæðingu og öðrum tækniframförum. Á móti er bent á rannsóknir sem sýna að það séu fleiri tækifæri en hindranir á vinnumarkaði tengt þessari þróun. Þó verði að gæta þess breytingarnar leiði ekki til aukins ójöfnuðar

úr ójöfnuði til heilsu. Í ár er sérstaklega auglýst eftir styrkumsóknum um eftirfarandi

Framfarir verða ekki af sjálfu sér; bætt lífsgæði frá kynslóð til kynslóðar er ekki endilega náttúruleg þróun. Ekki er hægt að breiða yfir það að í okkar litla ríka samfélagi þrífst ójöfnuður og metnað virðist vanta til að takast á við þann vanda ... , eldra fólki og öryrkjum. Við höfum alla burði til þess að nýta þjóðartekjur til að fjárfesta í almannaþjónustu, takast á við ójöfnuð og tryggja húsnæðis- og afkomuöryggi allra. En það er ekki gert. Í staðinn taka ... stjórnvöld og fjármagnseigendur, þau sem hafa tögl og hagldir í samfélaginu, höndum saman um að viðhalda kerfum sem auka ójöfnuð og lagskiptingu milli þeirra sjálfra og þorra almennings.. Þau ákveða að skattleggja

á lista yfir lönd m.t.t. jafnréttis. En þrátt fyrir það er enn talsvert um ójöfnuð á Íslandi, t.d. launamunur kynjanna.. Á vef TCO segir að munur á heildarlaunum kvenna á Íslandi

vegar er rannsókninni ætlað að koma á framfæri reynslu láglaunakvenna af velferðarkerfinu og hlutverki þess í að sporna við félagslegum ójöfnuði

á fólki á lægstum launum, sér í lagi konum. Þá muni áætlanir ríkisstjórnarinnar í velferðarmálum auka ójöfnuð verulega í samfélaginu..  . Því hefur finnska verkalýðshreyfingin tekið höndum saman og boðað

fólks sem hefur háar tekjur fyrir sem hækkar í launum vegna ákvörðunar kjararáðs. Með ákvörðuninni er verið að auka enn á ójöfnuð í landinu með því að hækka laun hátekjufólks um sem samsvarar vel rúmlega lágmarkslaunum í landinu. Það er augljóslega

á íslenska vinnumarkaðsmódelinu. Þar er um að ræða verulega hækkun þeirra launahæstu sem eykur ójöfnuð

stjórna heiminum. Á nýju ári þurfum við að endurhugsa hvaðan hinn raunverulegi auður kemur og hvernig við sem samfélag eigum að skipta honum. Saman þurfum við að semja nýja sögu fyrir framtíðina. Gamlar tuggur sem viðhalda ójöfnuði ... þar sem stjórnvöld verða að vera í aðalhlutverki, svo sem til að bregðast við áskorunum tengdum heimsfaraldrinum, hamfarahlýnun, tæknibreytingum, nýsköpun og auknum ójöfnuði. Markaðurinn er ekki töfralausn á öllum vanda eins og flest ættu að vera farin að sjá ... , enda sýnir fjöldi rannsókna að Íslendingar telja að ójöfnuður í samfélaginu sé mun meiri en hægt er að búa við. Sögum um kvíða og streitu sem herjar á fólk vegna óvissunnar, sóttkvíar og veikinda sem fylgja útbreiðslu faraldursins og of miklu álagi