61
langtímaskaða af efnahagskreppunni og tryggja öfluga viðspyrnu þegar heimsfaraldurinn líður undir lok. Hópnum er ætlað að horfa sérstaklega til viðkvæmra og jaðarsettra hópa og fjalla um að hvaða leyti aðgerðir geta haft áhrif á jöfnuð og félagslegt réttlæti
62
Fyrirtæki geta nú lækkað starfshlutfall starfsmanna allt niður í 25 prósent og starfsmenn fengið atvinnuleysisbætur á móti eftir að Alþingi samþykkti lagabreytingar til að bregðast við heimsfaraldri kórónaveirunnar.
Breytingar á lögum
63
samfélagi og heimsbyggðinni allri. Okkur tókst að afstýra verkföllum á síðustu stundu en í blekið var ekki þornað á kjarasamningunum þegar heimsfaraldur kórónaveirunnar skall á með hörmulegum afleiðingum.
Í upphafi ársins 2020 höfðu kjarasamningar ... þegar verkfall vofði yfir og á endanum skrifuðu flest aðildarfélög BSRB undir kjarasamning aðeins nokkrum klukkustundum áður en boðaðar verkfallsaðgerðir áttu að hefjast, að morgni 9. mars. Það var ekki seinna vænna. Um þetta sama leyti skall heimsfaraldur ... . Þar líkt og hér eru skilaboðin þau sömu, að við þurfum að standa saman með því að halda fjarlægð. Í hefðbundnu árferði felst hlutverk starfsfólks í almannaþjónustu í því að setja fólk í fyrsta sæti í sínum störfum en á tímum heimsfaraldurs felur
64
á þeim aðstæðum sem mynduðust í heimsfaraldrinum og önnur fengu háa styrki frá ríkinu vegna áhrifa hans en eru um þessar mundir að greiða sér út ríkulegan arð. Mögulega er það til að draga athyglina frá því hvaða áhrif skortur á eftirliti hefur, líkt og fréttir ... er af því tagi. Um er að ræða ein af fjölmörgum samtökum atvinnurekenda, sem græddu á þeim aðstæðum sem sköpuðust í heimsfaraldri kórónaveirunnar og vandséð hvað þau eru að leggja til samfélagsins með áróðri sínum. Það er þó ljóst að aukna skatta eða eftirlit
65
á vinnumarkaði.
Það er svo sem ekki nýtt að Samtök atvinnulífsins velji að líta fram hjá áhrifum heimsfaraldurs kórónaveirunnar á almannaþjónustuna. Þau hafa þvert á móti komið áróðri sínum um fjölgun opinberra starfsmanna á framfæri með reglubundnum ....
Fyrir skemmstu hélt SA því fram að fyrirtæki ættu í erfiðleikum með að ráða fólk því það vildi frekar vinna á opinberum vinnumarkaði. Sú staðhæfing var ekki undirbyggð með neinum frekari rökum né greiningu. Þar var aftur litið fram hjá áhrifum heimsfaraldursins
66
þeirra framlags til verðmætasköpunar myndi samfélagið okkar einfaldlega ekki ganga upp. Það sjáum við skýrar en nokkru sinni vegna heimsfaraldursins.
Tökum á grundvallar misréttinu.
Síðustu ár hefur ýmislegt áunnist í jafnréttismálum en áherslan ... er við.
Heimsfaraldurinn hefur varpað skýru ljósi á mikilvægi starfa stórra kvennastétta. Nýtum þessa reynslu til nauðsynlegra umbóta. Horfumst í augu við misrétti á vinnumarkaði og gerum þær breytingar sem þarf til að við getum kallað okkur nútímalegt samfélag. Við skorum
67
eftir því að bótafjárhæðir almanna- og atvinnuleysistrygginga verði hækkaðar.
BSRB fagnar álagsgreiðslum til heilbrigðisstarfsfólks sem staðið hefur í framlínunni í baráttunni gegn heimsfaraldrinum, en kallar eftir því að slíkar álagsgreiðslur nái til stærri hóps
68
Staða hagkerfisins í kjölfar heimsfaraldurs er mun betri en áætlanir gerðu ráð fyrir. Þannig hefur hagkerfið tekið fyrr við sér, skuldir ríkissjóðs eru lægri og tekjur umtalsvert hærri en búist var við. Það eru því vonbrigði að stjórnvöld ætli ....
Grundvallaratriði að standa vörð um velferð.
BSRB gerir þá kröfu nú þegar rykið er að setjast í kjölfar heimsfaraldursins að stjórnvöld geri jöfnuð, velsæld og velferð að meginmarkmiðum sínum. Þau markmið má fjármagna með breyttri forgangsröðun
69
fyrir leigjendur og raunverulegan stuðning við barnafjölskyldur. Þetta er skilvirkasta leiðin til að koma stuðningi til þeirra sem á þurfa að halda.
Í gegnum kreppuna sem heimsfaraldurinn kallaði yfir okkur hafa bankarnir skilað miklum hagnaði ... þarf ákvörðun um hversu mikið hlutfall húsnæðis er ásættanlegt að hafa í útleigu til ferðamanna en fyrir heimsfaraldur voru dæmi um að í sumum hverfum Reykjavíkur væri ein af hverjum átta íbúðum í skammtímaútleigu til ferðmanna.
Kynslóðir í skuldaánauð
70
Sonja þegar hún ávarpaði þingið.
„Eitt af því sem BSRB hefur lagt þunga áherslu á undanfarið er staða þeirra stóru hópa opinberra starfsmanna sem hafa verið í framlínunni í heimsfaraldrinum. Í rúmlega eitt og hálft ár hefur álagið á þennan hóp ... þess að fá eitthvað á móti. Framlínufólkið á skilið miklu meira en þakklætið eitt og sér og við köllum eftir því að það fái álagsgreiðslur í samræmi við það sem þau hafa lagt á sig til að koma samfélaginu okkar út úr þessum heimsfaraldri.“.
„Við þurfum líka að huga
71
að 2/3 félagsfólks í aðildarfélögum BSRB væru konur sem staðið hafi vaktina í heimsfaraldrinum og haldið uppi velferðarkerfinu. Meginástæðan fyrir launamun kynjanna væri vegna þess hversu kynskiptur vinnumarkaðurinn er. Það væri meirihluti kvenna
72
til. Þá hefur bandalagið tekið saman ítarlegan lista af spurningum og svörum um réttindi launafólks í heimsfaraldrinum
73
opinberra starfa hefur aldrei verið meira. Það hefur komið berlega í ljós í heimsfaraldrinum sem hefur gengið yfir landið í bylgjum síðasta eitt og hálfa árið hversu mikilvægt það er að starfsfólk almannaþjónustunnar sinni sínum störfum. Það að einn
74
erfiðleika sem hluti launafólks býr við vegna heimsfaraldur kórónuveirunnar, sérstaklega sá stóri hópur sem misst hefur vinnuna.
Niðurstöðurnar sýna verulegan mun á fjárhagsstöðu félagsfólks aðildarfélaga ASÍ og BSRB eftir kyni. Alls sögðust 23,7
75
í heimsfaraldri kórónaveirunnar en t.d. voru skólar hér á landi mun meira opnir en í öðrum löndum þegar samkomutakmarkanir voru settar á. Vegna þess hve krefjandi störfin eru er veikindatíðni langt um hærri en í flestum öðrum störfum og mikil starfsmannavelta
76
„Gríðarlegt álag er á stóran hluta okkar félagsmanna vegna heimsfaraldurs kórónaveiru ofan á það álag sem ríkti fyrir þar sem stofnanir ríkis og sveitarfélaga eru víðast reknar á lágmarks mönnun og sums staðar vantar starfsfólk. Dæmi um það er viðvarandi
77
er veikja mikilvæga tekjustofna ríkissjóðs sem standa undir velferðarkröfum okkar án þess að ný tekjuöflun komi á móti. Koma mætti á hvalrekaskatti á fyrirtæki sem hafa hagnast á heimsfaraldrinum og stríðsátökunum, hækka fjármagnstekjuskatt, bankaskatt ... opinberar heilbrigðisstofnanir enn frekar þegar þörf er á að styrkja þær.
Sá niðurskurður sem nú er boðaður kemur í kjölfar heimsfaraldurs kórónaveiru þegar um helmingur launafólks innan BSRB og ASÍ fann fyrir auknu álagi í starfi vegna faraldursins
78
efnt til starfsmannafundar, segir Björg Björnsdóttir, mannauðsstjóri Skógræktarinnar. Fundurinn, eins og aðrir fundir í þessu ferli, fór fram í gegnum fjarfundabúnað vegna heimsfaraldursins.
„Við vorum kannski í aðeins annarri stöðu en margir
79
hefur stóraukist vegna heimsfaraldurs kórónaveirunnar,“ segir meðal annars í ályktuninni.
„Aðalfundur BSRB skorar á ríki og sveitarfélög að falla frá áformum um uppsagnir á tímum þegar stærsta áskorunin sem íslenskt samfélag stendur frammi
80
frá 2009 væri það nærri tvöfalt hærra en það er í dag eða 208.000 kr á mánuði.
Einhverjir kunna að telja að þessi umræða sé ekki tímabær nú þegar við stöndum frammi fyrir gríðarmiklum vanda vegna COVID-19 heimsfaraldursins. Við teljum, þvert á móti