41
Bestu leiðirnar til að bregðast við því að fæðingartíðni hér á landi er í sögulegu lágmarki er að lengja fæðingarorlofið og hækka þak á greiðslur í fæðingarorlofi, auk þess að tryggja börnum dagvistun strax að orlofi loknu. Þetta kemur
42
sem skilaði niðurstöðu snemma árs 2016.
Þar var lagt til að þak á greiðslur hækki í 600 þúsund, en uppreiknað eru það um 645 þúsund krónur í dag. BSRB telur rétt að miða við uppreiknaða upphæð. Þá lagði starfshópurinn til lengingu orlofsins í 12 mánuði
43
Bandalagið telur afar mikilvægt að tafarlaust verði fest í lög að greiðslur til foreldra í fæðingarorlofi upp að 300 þúsund krónum á mánuði skerðist ekki. Þá þarf að hækka hámark á greiðslur í 600 þúsund krónur og lengja orlofið úr 9 mánuðum í 12
44
nýja samningnum munu launatöflur hækka a.m.k. um 2,8% og orlofs- og desemberuppbót munu hækka verulega. .
Þá var samið um eingreiðslu að fjárhæð 14.600 kr. Líkt og á almenna
45
verkefnisins að nálgast kynjajafnrétti á vinnumarkaði út frá umönnunarbyrði barna og skoða með heildrænum hætti hvort uppbygging innviða samfélagsins þegar litið er til skólakerfisins samræmist réttindum foreldra til orlofs og veikindaréttar vegna barna
46
í starf eftir fæðingarorlof og hafði átt í vandræðum með að finna dagvistun fyrir barnið. Það eina sem stóð til boða var vistun hjá dagforeldri til klukkan 14 á daginn. Starfsmaður hafði verið í fullu starfi fyrir orlof, en eftir að þetta kom í ljós óskaði
47
„Það sem við erum að horfa til er að við erum alltaf í þessum samanburði við hin Norðurlöndin og vitum að þar er samfella í kerfinu þannig að frá fæðingu tekur við fæðingarorlof og eftir það er tryggt dagvistunarúrræði. Hér á landi erum við með níu mánaða orlof
48
- og atvinnulífs er þýðingarlítið þar sem að orlofinu loknu tekur við tímabil þar sem mæður axla ábyrgðina af umönnun barnsins mun frekar en feður með lækkun starfshlutfalls, lengingu fæðingarorlofs eða kröfu um aukinn sveigjanleika vinnutíma
49
loksins verið lengt í 12 mánuði og foreldrum þannig gefið tækifæri til að skipta orlofinu jafnar á milli sín. Meginreglan er að hvort foreldri taki 6 mánuði, en heimilt er að framselja 6 vikur til hins foreldris. Vísbendingar eru um að þessi breyting hafi
50
orlofið á milli foreldra.
Hægt er að horfa á öll erindin á ráðstefnunni, sem haldin var á vegum norrænu ráðherranefndarinnar og UN Women
51
viðleitni að brúa bilið á milli orlofsins og leikskólagöngu barna. Mikilvægt er að sveitarfélögin fylgi í kjölfarið og tryggi börnum dagvistun frá 12 mánaða aldri.
Umönnun beggja foreldra.
Í frumvarpinu er lagt til að foreldrar fái jafnan
52
til fæðingarorlofs þannig að þegar orlofinu sleppir eiga börn lögbundinn rétt á dagvistun.
Könnun BSRB sýnir að um helmingur landsmanna býr í sveitarfélögum þar sem inntökualdur barna á leikskóla er 24 mánaða. Tæpur fimmtungur, 18,4%, býr í sveitarfélögum
53
sem skilaði ráðherra félagsmála niðurstöðu snemma árs 2016 lagði til að orlofið yrði lengt í 12 mánuði. Undir það hefur BSRB tekið. Þá lagði starfshópurinn til að stofnuð yrði verkefnisstjórn með fulltrúum ríkis og sveitarfélaga sem vinna ætti
54
starfshópsins verði einnig hluti af áformum nýrrar ríkisstjórnar. Starfshópurinn lagði til að þak á greiðslur til foreldra yrði hækkað, eins og stjórnin áformar að gera, en einnig að orlofið verði lengt í 12 mánuði og að greiðslur undir 300 þúsund krónum verði
55
að fjölskylduábyrgð kvenna er ríkari en karla, er meðal annars hægt að mæta með skipulagi á innviðum samfélagsins, svo sem með samræmingu réttinda launafólks til orlofs og veikinda barna og skólastarfs í landinu. Markmið Vörðu með rannsókn þessari er að varpa
56
til dagvistunar að loknu fæðingarorlofi samhliða lengingu orlofsins í 12 mánuði, hækkun hámarksgreiðslna og því að greiðslur að 300 þúsund krónum á mánuði verði ekki skertar.
Fundurinn ályktaði líka um húsnæðismál og kallaði eftir því að stjórnvöld stígi
57
orlofs og úrræða.
Hagtölur sýna að flest börn yngri en eins árs eru heima hjá sér en ekki hjá dagforeldrum eða á leikskóla. Foreldrar segja að dagforeldrar og leikskólar taki almennt börn inn að hausti en börn fæðast alla mánuði ársins og því geti
58
í fæðingarorlofsmálum þar sem þrýst var á Alþingi að lengja orlofið, hækka greiðslurnar og hætta að skerða greiðslur að 300 þúsundum. Við stóðum saman að málþingi um heilbrigðismál og erum samstíga í baráttunni gegn einkavæðingu í heilbrigðiskerfinu.
Við höfum
59
úr dagvistunarúrræðum fyrir ung börn til að brúa bilið á milli fæðingarorlofs foreldra og þess tíma sem börn fái inni á leikskóla. Skref sem tekin hafa verið í að hækka greiðsluþak foreldra í orlofi eru skref í rétta átt. En hækkunin þarf að vera umtalsvert meiri
60
við ekki þau réttindi sem við teljum sjálfsögð í dag. Í dag þykir okkur sjálfsagt að eiga samningsrétt og veikindarétt. Okkur þykir eðlilegt að fara í fæðingarorlof, eiga launað orlof og margt fleira. Staðreyndin er sú að það hefur í mörgum tilvikum kostað miklar fórnir