81
“ eru það
staðreyndirnar sem tala sínu máli. Með auknum einkarekstri í félagslegu
heilbrigðiskerfi, líkt og því kerfi sem í áratugi hefur ríkt samstaða um að
halda úti á Íslandi, minnkar jafnræðið. Þjónustan verður jafnframt
brotakenndari, lýðheilsu hrakar og aðgengið ... verður ekki jafn gott. Þótt öðru sé
haldið fram sýna rannsóknir einnig fram á að fjárhagsleg hagkvæmni er meiri
þegar heilbrigðisþjónustan er á forræði hins opinbera," segir meðal annars í greininni sem nálgast
82
.
Ábyrgð aðila vinnumarkaðarins.
Starfsfólkið í almannaþjónustunni eru einstaklingar sem helga störf sín þjónustu við almenning, bera uppi velferðarkerfið og gæta almannaöryggis. Öflug velferð og löggæsla hafa jákvæð áhrif á atvinnuþátttöku ... Hverjir eru þessir óteljandi opinberu starfsmenn sem sitja eins og baggi á íslensku þjóðinni? Að þessu spyrja Samtök atvinnulífsins, þó samtökin orði reyndar spurninguna með aðeins penni hætti. Þau spyrja hvernig standi á því að opinberum ... sem virðist hafa þann tilgang að minnka umsvif hins opinbera og réttlæta einkavæðingu almannaþjónustunnar.
En hverjir eru þessir opinberu starfsmenn sem þessi hagsmunasamtök sem kostuð eru af fyrirtækjunum í landinu vilja fækka? Er þetta ekki fólk ... telja okkur trú um að opinberir starfsmenn dragi þróttinn úr íslensku hagkerfi. Staðreyndin er hins vegar sú að opinberir starfsmenn halda mikilvægri almannaþjónustu gangandi og án þeirra myndi atvinnulífið stöðvast.
Landsmönnum að fjölga.
Samtök atvinnulífsins vita vel að opinberum starfsmönnum hefur í raun lítið fjölgað undanfarið. Staðreyndin er sú að landsmönnum fjölgar og þar með eykst þörfin fyrir starfsfólk í almannaþjónustunni. Því fjölmennari sem þjóðin er og því meira sem fólk
83
heilbrigðistengdrar þjónustu, félagslegrar þjónustu, menntunarþjónustu og útvarps- og sjónvarpsþjónustu. Opinber þjónusta sé jafnframt undanskilið frá bæði GATS og TiSA. .
Fundurinn var vel sóttur og voru miklar umræður um málið. Fyrir áhugasama má benda ... með þjónustu milli ríkja samningsaðila. Aðdraganda TiSA sé að rekja til þess að mörg ríki vildu uppfæra GATS-samning WTO frá 1995 en ekki hafi náðst samkomulag um það innan WTO. Því hafi hluti ríkja WTO ákveðið að hefja viðræður utan þeirrar stofnunar. Efni
84
og starfsfólk. Þrátt fyrir góðan vilja öflugs hóps starfsmanna er útilokað annað en að fjársveltið sem spítalinn hefur mátt búa við skerði þá þjónustu sem hægt er að veita og að heilbrigðiskerfi landsmanna verði þar með verra.
Starfsfólk Landspítalans ... á öllum sviðum hefur búið við gríðarlegt álag um langt skeið og þurft að hlaupa hraðar til að sinna nauðsynlegri þjónustu. Það hefur haft alvarlegar afleiðingar. Starfsfólk hefur hrökklast úr starfi, nýliðun gengur illa og veikindi eru algengari ... fyrir, skortur á starfsfólki og álag á þá sem þar starfa gríðarlegt.
„Með því að halda þjóðarsjúkrahúsinu í fjársvelti er verið að grafa undan opinbera heilbrigðiskerfinu. Það er í beinni andstöðu við vilja þjóðarinnar, sem sýndi þann vilja meðal annars ... við því í umsögn um fjárlagafrumvarpið að ef ekki yrði brugðist við halla á rekstri Landspítalans myndi það kalla á niðurskurð. Við þessari ábendingu var ekki brugðist og afleiðingarnar eru að koma í ljós.
Nú eru kjarasamningar opinberra starfsmanna lausir
85
til að einkavæða mikilvæga þjónustu eins og vatnsveitur. BSRB, sem á aðild að EPSU, mun berjast áfram fyrir því að réttur almennings til að hafa góðan aðgang að vatni verði fest með skýrum hætti í lög Evrópusambandsins. ... er á í frétt á vef EPSU, evrópskra heildarsamtaka opinberra starfsmanna, fjölgar þeim stöðugt sem eiga í erfiðleikum með að greiða fyrir aðgang að vatni í Evrópu. Dæmi eru um að stjórnvöld í Evrópuríkjum hafi notað þörf fyrir niðurskurð í opinberum rekstri
86
aðgerðir hefjist í mars.
Félagsmenn aðildarfélaga BSRB sinna fjölbreyttum störfum til að mynda á Landspítalanum og í annarri heilbrigðisþjónustu, í velferðarþjónustu, skólum, leikskólum og frístundaheimilum, í sundlaugum, íþróttahúsum og þjónustu ... verkfallsaðgerða.
Eftirtalin félög samþykktu að hefja undirbúning verkfallsaðgerða nú þegar:.
Félag opinberra starfsmanna á Austurlandi
Félag opinberra starfsmanna á Vestfjörðum
Félag starfsmanna stjórnarráðsins
87
sem myndast hafa í kerfinu.
Stefna BSRB er skýr, heilbrigðiskerfið á að reka af hinu opinbera fyrir skattfé, án þess að leggja gjöld á sjúklinga sem þurfa að nota sér þjónustuna.
Ályktun stjórnarinnar í heild má lesa hér að neðan ... í morgun, er því fagnað að Óttarr Proppé heilbrigðisráðherra hafi lýst því yfir að ekki verði samið við Klíníkina um rekstur legudeildar.
„Hins vegar styð ég ekki og mun ekki styðja uppbyggingu á einkareknum sjúkrahúsum með heildstæðri þjónustu ... fá þá þjónustu sem þeir þurfa án þess að greiða sérstaklega fyrir hana.
Reykjavík, 24. mars 2017
88
að heilbrigðisútgjöld íslenskra heimila hafi vaxið mun hraðar en útgjöld hins opinbera á síðustu áratugum. Með því að auka bein útgjöld sjúklinga aukast líkur á því að kostnaður við þjónustuna hindri aðgengi og komi í veg fyrir að ákveðnir hópar fái þjónustu ... heilbrigðisþjónustunnar, með það fyrir augum að draga úr gjaldtöku innan kerfisins. Heilbrigðiskerfið á að veita hverjum þeim sem þarf á aðstoð að halda alla þá þjónustu sem völ er á, án þess að sjúklingurinn verði fyrir kostnaði.
.
Hundruða þúsunda
89
að eru helstu átakaefnin opinber þjónusta, umhverfismál, lyfjamál og heilbrigðismál, sagði Ögmundur. Hann sagði mikilvægt að kynna sér vel hvað væri verið að semja um og gera allt sem hægt er til að hafa áhrif á samningana. . „Við eigum að gera
90
er að verða enn sterkari í kjara- og hagsmunabaráttunni og auka þjónustu við félagsmenn. Formaður Sameykis stéttarfélags er Árni Stefán Jónsson, áður formaður SFR, og varaformaður er Garðar Hilmarsson, áður formaður Starfsmannafélags Reykjavíkurborgar ....
Eftir sameiningu eru félagsmenn um ellefu þúsund og starfa við almannaþjónustu hjá ríki, borg, sveitarfélögum og fyrirtækjum í meirihlutaeigu opinberra aðila. Sameyki stéttarfélag er því langfjölmennasta stéttarfélagið á opinberum markaði og mun gera kjarasamninga ... vinnuvikunnar er því mikilvæg til þess að koma til móts við vaxandi álag og streitutengda sjúkdóma og mun stytting skipta miklu máli fyrir opinbera starfsmenn. Við fögnum tillögum átakshóps um húsnæðismál sem hefur verið baráttumál lengi en leggjum áherslu
91
að vinna og skila sínu til samfélagsins.
„Hið opinbera á að reka heilbrigðiskerfið á réttlátan hátt fyrir skattfé landsmanna. Kerfið á að vera skilvirkt og tryggja öllum jafnan aðgang að fyrsta flokks þjónustu. Þetta er mikilvægur þáttur ... um þjónustu, starfsemi og rekstur spítalans, að því er fram kemur í frétt á vef ... Velferðarráðuneytisins. Þá á nefndin að fjalla um árlegar starfs- og fjárhagsáætlanir spítalans og langtímastefnu hans.
Tilgangurinn með starfsemi nefndarinnar er einkum sá að efla tengsl Landspítalans við þjóðfélagið og gefa notendum þjónustunnar tækifæri ... til að hafa áhrif á starfsemina og þjónustu spítalans, eins og segir í erindisbréfi til nefndarmanna
92
“.
„Allt tal um niðurskurð til opinberra mála mun alltaf skila sér í verri þjónustu, færra starfsfólki á vegum hins opinbera og um leið veikara velferðarkerfi. Þótt slíkar aðgerðir geti skilað bættum hagtölum til skamms tíma mun það alltaf kosta okkur meira ... tal um hagræðingar og lægri skattbyrgði þýðir í raun fækkun starfsfólks hjá ríki og sveitarfélögum, verri þjónusta til þeirra sem mest þurfa á að halda og aukin misskipting ... ..
En þessum grunngildum okkar er sífellt ógnað eins og sakir standa. Mikill þrýstingur er á að lækka skatta, draga úr útgjöldum hins opinbera og það býður vissulega mörgum hættum heim. Við sem störfum hjá stéttarfélögum opinberra starfsmanna vitum vel að allt
93
í heilbrigðiskerfinu hefði átt að byggja verulega upp starfsemi þessarar mikilvægu þjónustustofnunar. Í staðinn þarf nú að skera niður í rekstrinum. Í stað þess að fjölga starfsfólki til að stytta biðtíma og bæta þjónustu þarf að fækka starfsmönnum.
Laða ... að undanförnu.
Skorið niður hjá fjársveltri stofnun.
Skýrari verða dæmin varla um áhrif einkareksturs á opinbera heilbrigðiskerfið. Skorið er niður hjá stofnun sem hefur verið haldið lengi í fjársvelti í stað þess að byggja hana upp. BSRB ... við hjúkrunarfræðideild Háskóla Íslands, sem gerð var síðastliðið vor sýndi að 78,7% landsmanna vilja að heilsugæslustöðvar séu fyrst og fremst reknar af hinu opinbera. Aðeins 2,2% treystu einkaaðilum betur til rekstursins en hinu opinbera ... . Hér má lesa nánar um rannsókn Rúnars..
Stefna BSRB er einföld. Bandalagið vill að heilbrigðiskerfið sé rekið af hinu opinbera á réttlátan hátt fyrir skattfé landsmanna og hefur barist gegn sífellt auknum þrýstingi hagsmunaaðila um aukna einkavæðingu
94
var umsjónar- og ábyrgðaraðili verkefnisins en fulltrúar frá aðilum vinnumarkaðarins sátu í stýrihópi þess. 12 fyrirtæki og stofnanir tóku þátt í verkefninu, um 30 vinnustaðir innan mismunandi starfsgreina, svo sem verslunar og þjónustu, fræðslu ... á lykiltölum fjarveru almennt yfir á opinberan og almennan vinnumarkað því fjöldi og gerð fyrirtækja og stofnanna sem tók þátt í þróunarverkefninu var takmarkaður og starfsmannahópurinn sem til skoðunar var einsleitur. Sem dæmi má nefna að konur eru þrír fjórðu ... hlutar þátttakenda og 70% af þeim voru á opinbera vinnumarkaðinum, flestar á leikskólum og sjúkrastofnunum þar sem veikindi hafa oft verið meiri en á öðrum opinberum vinnustöðum, sem takmarkar mjög yfirfærslugildi talnanna. .
Nánari upplýsingar
95
sem fyrirsjáanlegar eru. Vöxtur heilbrigðis- og félagsþjónustu hefur verið viðvarandi síðustu áratugi og má gera ráð fyrir að eftirspurn eftir þjónustunni muni vaxa áfram þó svo horfur séu á að ríki Evrópu vilji hægja á fjárfestingum í þessum geira atvinnulífsins ... um þá þörf sem er fyrir bætta þjónustu heilbrigðiskerfisins og mikilvægi öflugs heilbrigðiskerfis fyrir lífskjör alls almennings í samfélaginu. ... nágrannaríkjum okkar. Því er sérstaklega mikilvægt að tekið sé tillit til þeirrar þróunar við ákvörðun um ráðstöfun fjármuna hins opinbera á komandi árum, svo við drögumst ekki aftur úr nágrannaþjóðum okkar í þessum efnum.
Í þessu sambandi er rétt að taka ... fram að samkvæmt nýrri könnun sem Félagsvísindastofnun Háskóla Íslands vann fyrir BSRB vill stærstur hluti þjóðarinnar, um 78 prósent, að hið opinbera verji meira fé til heilbrigðisþjónustu en nú er gert. Það er því ljóst að almenningur er mjög meðvitaður
96
„BSRB hefur ítrekað bent á mikilvægi þess að styrkja almannaþjónustuna og tekjutilfærslukerfin til að efla velferð hér á landi. Fjárlagfrumvarpið svarar ekki þessu ákalli heldur boðar þvert á móti niðurskurð í opinberri þjónustu og stefnuleysi ... . Hvernig ætlar ríkisstjórnin að bæta mönnun og starfsaðstæður svo hægt sé að veita öllum viðeigandi þjónustu óháð efnahag og búsetu með lægri fjárveitingum til sjúkrahúsþjónustu?.
Ekki er að sjá neinar breytingar barnbótakerfinu svo nokkru nemi
97
af niðurskurði og aðhaldsaðgerðum. Það þarf nýja nálgun á opinbera þjónustu svo að hún geti staðið undir auknum kröfum sem fylgja faraldrinum og til framtíðar. .
Stytting vinnuvikunnar í höfn.
Þó faraldurinn hafi einkennt síðustu vikur ... , til að tryggja að þjónustan standi undir þeim kröfum sem við gerum til hennar og til að tryggja heilbrigði starfsfólksins sem þar starfar.
En það er ekki bara heilbrigðisþjónustan sem er undir auknu álagi heldur öll almannaþjónustan, eftir áratug ... . Útfærslan verður mismunandi með hliðsjón af hagsmunum starfsfólks og þeirri þjónustu sem er veitt á hverjum vinnustað. Við hjá BSRB erum stolt af því að hafa dregið vagninn í þessu mikilvæga verkefni.
En verkefnin eru auðvitað fleiri. Í tengslum ... við kjarasamninga aðildarfélaga BSRB lýsti ríkisstjórnin því yfir að hún muni vinna markvisst að því að leiðrétta kerfisbundið vanmat á störfum þar sem konur eru í meirihluta. Ríkisstjórnin mun einnig setja af stað vinnu við heildarendurskoðun á opinberum ... opinberra framlaga og fjárfestinga sem byggja á sanngirni. Skapa þarf störf og fjárfesta í menntun til að tryggja færni í störfum á breyttum vinnumarkaði. Þá þarf að skapa tækifæri með því að efla nýsköpun og rannsóknir. Það mun skapa störf á fjölbreyttum
98
að mikill meirihluti landsmanna, um 86 prósent, vilja að rekstur sjúkrahúsa eigi fyrst og fremst að vera á hendi ríkisins. Aðeins 1,3 prósent vilja einkavæða þjónustu spítalanna meira en orðið er.
Þrátt fyrir þetta er stöðugur þrýstingur ... einkaaðila.
Ástæðurnar eru nokkrar. Þannig má til dæmis nefna að einkareksturinn takmarkar getu og svigrúm stjórnvalda til að taka stefnumótandi ákvarðanir um forgangsröðun og skipulag kerfisins. Þjónustan verður einnig dreifðari en ella og brotakennd ... þar sem margir aðilar með mismunandi sýn veita þjónustuna.
Þá er einnig mikilvægt að Landspítalinn hafi það bolmagn sem þarf til að vera raunverulegt háskólasjúkrahús þar sem komandi kynslóðir heilbrigðisstarfsfólks fær menntun. Það hlutverk er í hættu ... ef sífellt fleiri aðgerðir eru gerðar á einkastofum sem enga hagsmuni hafa af því að skila þekkingu áfram til nýrra kynslóða.
Tal um val sjúklinga um hvar þeir sækja sér þjónustu er í besta falli blekkjandi. Sú hugmynd gengur ekki upp, enda ljóst ... að hún gengur út frá því að þeir sem þurfa á þjónustunni að halda hafi þann tíma og þá þekkingu sem þarf til að bera saman þjónustu hjá sérhæfðum heilbrigðisfyrirtækjum.
Hættum hringlandahættinum.
BSRB fagnar því að nú eigi að skoða
99
í landinu, notendur þjónustunnar. .
Breytt rekstrarform á heilsugæslustöðvum mun eitt og sér ekki leiða til þess að aðgengi að heilsugæslunni verði betra. Ef ætlunin með þessum áformum er að fá heimilislækna til starfa er alls óvíst að sú tilraun ... opinber umræða hefur farið fram um áform ráðherra. Kannanir sýna að mikill meirihluti landsmanna vill að það sé fyrst og fremst hið opinbera sem komi að rekstri heilbrigðiskerfisins. Breytingar sem þessar ætti ekki að gera í andstöðu við almenning
100
Sameinuðu þjóðanna um að láta einkaaðilum eftir að fjármagna aðgengi almennings að hreinu vatni, enda hafi einkaaðilar ávallt þau markmið að hámarka gróða fjármagnseigenda og því enga hagsmuni af því að þjónusta þá verst settu ... í frétt á vef PSI, alþjóðlegra heildarsamtaka opinberra starfsmanna, í tilefni af því að í dag er alþjóðlegi vatnsdagurinn.
Nærri 9 af hverjum 10 náttúruhamförum í heiminum tengjast vatni á einhvern átt, og með hlýnun jarðar mun hlutfallið