61
allra tekjulægstu foreldrunum, en þó með afar ómarkvissum hætti. Skerðingarnar í kerfinu eru allt of miklar og ótrúlegt að fólk í lægri tekjuhópunum fái skertar barnabætur.
Þetta sýnir okkur að við höfum verk að vinna. BSRB mun beita ... sér fyrir því að barnabótakerfið verði endurskoðað frá grunni með það að markmiði að fleiri foreldrar fái barnabætur. Þar mætti til dæmis horfa til barnabótakerfisins í Danmörku þar sem bætur skerðast ekki fyrr en foreldrar eru komnir með um eða yfir meðaltekjur ... framfaraskref fyrir foreldra og börn en útfærslan skiptir ekki síður máli en lengingin sjálf. Þannig hefur bandalagið lagt áherslu á að foreldrar skipti orlofinu jafnt á milli sín, enda er það mikilvægt skref í því að ná jafnrétti á vinnumarkaði og tryggja ... börnum samveru með báðum foreldrum. Mikil umræða hefur verið um réttindi einstæðra foreldra og barna þeirra sem er jákvætt en önnur úrræði þarf til að bregðast við þeirra þörfum, svo sem með því að fela stjórnvöldum mat á því undir hvaða kringumstæðum ... einstæðir foreldrar geti fengið einir óskiptan rétt.
Baráttan heldur þó áfram, enda eftir að brúa tímabilið milli fæðingarorlofs og þess tíma þegar börn komast á leikskóla, hið svokallaða umönnunarbil. Þar mun BSRB beita sér áfram
62
Eitt af mikilvægustu verkefnum allra sveitarfélaga á landinu eru umönnun og kennsla barna. Engu að síður búa allt of margir foreldrar ungra barna við þær aðstæður að sveitarfélög tryggja ekki aðgang að leikskóla
63
um fæðingarorlof. BSRB leggur þunga áherslu á að unnið verði áfram að þessum málum af krafti, og frumvarp lagt fyrir Alþingi til samþykktar sem fyrst. Engin ástæða er til annars en að ætla að góð samstaða verði um það á Alþingi að bæta stöðu nýbakaðra foreldra .... .
Bandalagið telur afar mikilvægt að tafarlaust verði fest í lög að greiðslur til foreldra í fæðingarorlofi upp að 300 þúsund krónum á mánuði skerðist ekki. Þá þarf að hækka hámark á greiðslur í 600 þúsund krónur og lengja orlofið úr 9 mánuðum í 12
64
sem eru verr staddir.
Bandalagið leggur mikla áherslu á að byggja upp fjölskylduvænt samfélag, meðal annars með samþættingu fjölskyldu- og atvinnulífs. Eyða verður kynbundnum launamuni og jafna möguleika foreldra til að sinna umönnun barna sinna ... og verja tíma með fjölskyldunni. Til þess þarf að lengja fæðingarorlof, hækka hámarksgreiðslur og tryggja rétt einstæðra foreldra til fulls fæðingarorlofs.
Í stefnunni er einnig mikil áhersla á styttingu vinnuvikunnar, enda mikilvægur liður
65
fram mótaðar tillögur um breytingar sem geta aukið líkurnar á því að lögin skili markmiðum sínum um að tryggja hagsmuni barna og jafnrétti á vinnumarkaði. . Starfshópurinn lagði til að tekjur foreldra í fæðingarorlofi upp að 300 þúsund krónum ... fyrir að málið ætti að vera í forgangi hjá stjórnvöldum til að vinda ofan af neikvæðum áhrifum sem verða af því að feður nýti sér síður orlofið. . Ef ætlunin er að lög um fæðingarorlof nái þeim markmiðum að tryggja börnum samvistir við báða foreldra
66
Varða – rannsóknarstofnun vinnumarkaðarins hefur hlotið styrk úr Vísindasjóði Orkuveitu Reykjavíkur, VOR til að framkvæma rannsókn á stöðu foreldra á Íslandi með tilliti til möguleika þeirra til að samræma fjölskyldu- og atvinnulíf út ... verkefnisins að nálgast kynjajafnrétti á vinnumarkaði út frá umönnunarbyrði barna og skoða með heildrænum hætti hvort uppbygging innviða samfélagsins þegar litið er til skólakerfisins samræmist réttindum foreldra til orlofs og veikindaréttar vegna barna
67
við barnafjölskyldur ómarkviss.
Áformaður stuðningur til barnafjölskyldna er að mati BSRB ómarkviss. Ráðgert er að einstaklingar og pör með allt að 926 þúsund krónur í mánaðarlaun fái sama 40 þúsund króna barnabótaukann og foreldrar með tekjur yfir því fái 20 ....
Bandalagið kallar einnig eftir úrræði fyrir foreldra barna sem þurfa að vera frá vinnu vegna skerðinga á þjónustu skóla. Í umsögninni er lagt til að atvinnurekendur greiði foreldrum sem þetta á við um full laun en eigi á móti rétt á endurgreiðslu
68
við frænda minn og sagði að stríð væri hafið í Króatíu. Þeir ræddu saman og voru á því að stríðið myndi ekki berast út til okkar. Skömmu síðar voru hermenn á öllum götum. Foreldrar mínir töluðu um að flýja burt en við komumst hvergi vegna útgöngubanna ... . Fyrir utan glugganna heyrðust skothvellir og fjölskyldan svaf á gólfinu. Foreldrar mínir lásu fyrir mig hverja bókina á eftir annarri enda komumst við hvergi. Ég upplifði mig samt örugga, enda fimm ára og í faðmi foreldra minna,“ sagði Aida ... ..
„Dag einn var bankað á dyrnar. Byssumaður ruddist inn og heimtaði öll verðmæti sem við áttum. Hann hvatti foreldra mína til að flýja þegar í stað og sagði að þau mættu vera þakklát fyrir að hann notaði ekki byssuna á þau,“ sagði Aida sem staldraði
69
Heildrænar aðgerðir í forvörnum og heilsueflingu sem miða að heilbrigðum lifnaðarháttum.·
Auka þekkingu og færni fagfólks og foreldra
70
Mikilla áhrifa gætir af verkföllum í þessum samfélögum þar sem skólastarf er verulega skert í flestum grunnskólum, frístundarstarf hefur verið fellt niður, fjöldamargir leikskólar þurft að loka og foreldrar að vera heima með börnum sínum. Náist
71
framfara í jafnréttismálum á Íslandi, mikilvægi leikskóla fyrir öll börn til að gera konum kleift að vera fullir þátttakendur á vinnumarkaði, skiptingu fæðingarorlofs milli foreldra og leiðir til að takast á við kynbundinn launamun.
Konur í Úkraínu
72
fyrirkomulag vaktavinnu og réttindi foreldra vegna langveikra
barna.
Í grein Morgunblaðsins kom einnig fram að
í nýrri skýrslu samtaka á vinnumarkaði þar sem gerð var úttekt á launaþróun,
komi
73
hefur lengi beitt sér fyrir lengingu fæðingarorlofsins í 12 mánuði. Bandalagið hefur einnig barist fyrir hækkun á greiðsluþaki og því að fyrstu 300 þúsund krónurnar af launum fólks í fæðingarorlofi skerðist ekki til að gera tekjulægri foreldrum auðveldara
74
bandalagsins bitna krónutöluhækkanir verst á þeim sem lægstar hafa tekjurnar. Má í þessu samhengi má nefna að 38 þúsund heimili áttu mjög erfitt eða erfitt með að ná endum saman á árinu 2021 og 52% einstæðra foreldra. BSRB fjallaði um þá staðreynd og lagði
75
Þá ætlar ný ríkisstjórn einnig að hækka hámarksgreiðslur til foreldra í fæðingarorlofi, sem er mikilvægt bæði fyrir börnin og til að stuðla að jafnrétti á vinnumarkaði með því að hvetja feður til að taka fæðingarorlof til jafns við mæður. Þá er einnig ... starfshópsins verði einnig hluti af áformum nýrrar ríkisstjórnar. Starfshópurinn lagði til að þak á greiðslur til foreldra yrði hækkað, eins og stjórnin áformar að gera, en einnig að orlofið verði lengt í 12 mánuði og að greiðslur undir 300 þúsund krónum verði
76
· Uppsagnir, réttarvernd trúnaðarmanna, foreldra-og fæðingarorlof o.fl..
· Nemendur læra að fara yfir launaseðil
77
því að þrátt fyrir að fæðingarorlof sé orðið 12 mánuðir er ekki búið að tryggja jafna skiptingu milli foreldra né tekur leikskóli við börnunum strax að því loknu. Að meðaltali, yfir landið allt, eru þetta 7,5 mánuður sem þarf að brúa, sem kemur verst ... – rannsóknarstofnunar vinnumarkaðarins frá því í janúar 2022 áttu 45,5% kvenna af erlendum uppruna á vinnumarkaði erfitt með að ná endum saman á móti 29,5% innfæddra kvenna. Fjárhagsstaða einstæðra foreldra er svo verst allra á vinnumarkaði en um það bil sex ... af hverjum tíu eiga erfitt með að ná endum saman. Ennþá eru mæður í meirihluta einstæðra foreldra og þær hafa síður efni á að kaupa nauðsynlegan fatnað fyrir börnin sín, kaupa heilsusamlegan mat eða greiða fyrir íþróttir, tómstundir eða annað sem því fylgir s.s
78
prósenta áður..
Skerðing á bótum til foreldra tveggja barna eykst úr fimm prósentum í sex og þegar börnin eru orðin þrjú eða fleiri eykst skerðingin úr sjö prósentum í átta
79
BSRB kallar eftir því að ríki og sveitarfélög brúi þegar í stað bilið milli fæðingarorlofs og dagvistunarúrræða. Í ályktun um dagvistunarmál sem samþykkt var á aðalfundi bandalagsins í gær segir að það sé óásættanlegt að foreldrar þurfi að bíða ... og sveitarfélög brúi þegar í stað bilið milli fæðingarorlofs og dagvistunarúrræða sveitarfélaga. Það er óásættanlegt að foreldrar, þurfi að bíða í óvissu tekjulausir þar sem engin úrræði eru til staðar. Almennt eru það mæður sem bera ábyrgðina af því að brúa bilið
80
á efnahagslegum gæðum. Þar má einnig sjá að ríflega átta af hverjum tíu hafa neitað sér um heilbrigðisþjónustu. Sá hópur sem hefur það verst fjárhagslega eru einstæðir fatlaðir foreldrar og einhleypt fatlað fólk.
Þó niðurstöður könnunarinnar séu nýjar ... og það hefur skaðleg áhrif á líf þeirra, barna og fjölskyldna. Það er nefnilega ekki bara fatlað fólk sem lendir í þessari fátæktargildru því það sama á við um börnin þeirra, sem fá ekki sömu möguleika og önnur börn vegna erfiðrar fjárhagsstöðu foreldra