21
er að varpa ljósi á stöðu leikskólavistunar ungra barna á Íslandi og atvinnuþátttöku foreldra. Börn á Íslandi eru að meðaltali 17,5 mánaða gömul þegar þau komast inn á leikskóla samkvæmt niðurstöðum skýrslunnar en mikill munur er milli sveitarfélaga ... takmarkar möguleika foreldra til þátttöku á vinnumarkaði að loknu fæðingarorlofi. Ekki hefur verið gripið til neinna aðgerða af hálfu ríkisvaldsins til þess að öllum börnum verði tryggð leikskólapláss að loknu fæðingarorlofi foreldra, og er því staða barna ... og foreldra afar misjöfn eftir búsetu. Mörg sveitarfélög hafa þó sett sér skýr markmið, gripið til aðgerða og minnkað umönnunarbilið umtalsvert frá árinu 2017, sem er jákvætt..
Í aðdraganda sveitarstjórnarkosninga ... hvetur BSRB öll framboð til að brúa bilið með því að setja í forgang rétt barna til leikskólapláss strax að loknu fæðingarorlofi foreldra. Auk þess kallar bandalagið eftir því að sá réttur verði lögfestur á Alþingi hið fyrsta með tilheyrandi fjármögnun ... á ættingja til að annast barnið áður en að þau fá pláss á leikskóla í sínu sveitarfélagi. Við hjá BSRB gerum þá kröfu að ríki og sveitarfélög grípi til aðgerða til að öllum börnum verði tryggð leikskólapláss að loknu fæðingarorlofi foreldra sama hvar þau búa
22
tugum þúsunda á mánuði fyrir foreldra. Einnig verður flestum leikskólum lokað í kringum páska, jól og vetrarfrí grunnskóla. Þetta á að skapa hvata fyrir foreldra til að stytta dvalartíma barna sinna.
Kópavogsbær telur þetta geta leyst .....
Einstæðir foreldrar og lágtekjufólk fyrir mesta högginu.
BSRB hefur árum saman barist fyrir styttingu vinnuvikunnar, og ein helsta ástæða þess er að auka möguleika fjölskyldufólks til að eyða meiri tíma saman. Stór skref voru tekin í kjarasamningum ... vinnandi fólks vinnur í kringum 8 tíma vinnudag (40 stunda vinnuvika) er ekki sanngjarnt að sveitarfélög geri þá kröfu að börn verði styttra á leikskóla.
Foreldrar í Kópavogi hafa eðlilega lýst áhyggjum yfir breytingunum en veruleiki foreldra ... er afar misjafn og ljóst að einstæðir foreldrar með lítið bakland og lágtekjufólk með fasta 8 tíma viðveru neyðist til að greiða tugþúsundum hærri leikskólagjöld með tilheyrandi kaupmáttarskerðingu í mikilli dýrtíð. Sumir foreldrar hafa vissulega sveigjanleika ... ekki gott af því að vera 8 tíma eða meira á dag á leikskóla.
Það eru ekki bara foreldrar sem hafa gagnrýnt breytingarnar. Kvenréttindafélag Íslands og Jafnréttisstofa hafa einnig bent á möguleg neikvæð áhrif á jafnrétti kynjanna og sérstaklega
23
Þá hafa foreldrar í fæðingarorlofi almennt mun meiri réttindi og geta því varið lengri tíma með börnunum.
BSRB hefur lengi lagt áherslu á fjölskylduvænt samfélag. Fjallað var sérstaklega ... . Fjölskylduvænt samfélag byggist á jafnri stöðu kynjanna. Eyða verður launamuni kynjanna og jafna stöðu foreldra við uppeldi barna.
Til að svo megi verða þarf til dæmis að bæta rétt foreldra í fæðingarorlofi og tryggja börnum dagvistunarúrræði strax ... og því lýkur. Fæðingarorlofskerfið þarf að virka hvetjandi á báða foreldra að taka jafn langan tíma með barninu.
Stefnt að 36 tíma vinnuviku.
Vinnutíminn er einnig stór þáttur í því hversu erfitt getur reynst að samþætta fjölskyldulífið ... atvinnulífsins, skóla og heimilanna. Þar þarf markmiðið að vera að draga úr árekstrum og þar með minnka álagið á launafólk. Þetta mætti til að mynda gera með sérstökum frídögum sem koma til móts við þarfir foreldra vegna vetrarfría, starfsdaga og annarra daga ... þar sem skólar eru lokaðir. Þá þarf að auka réttindi fólks til fjarveru frá vinnu til að sinna veikum börnum, maka, foreldrum eða öðrum nákomnum.
Sveigjanleg starfslok eru einnig mikilvægur þáttur í fjölskylduvænna samfélagi. Auka þarf möguleika
24
Á dögunum hlaut Varða – rannsóknarstofnun vinnumarkaðarins styrk úr Vísindasjóði Orkuveitu Reykjavíkur, VOR, til að framkvæma rannsókn á stöðu foreldra á Íslandi með tilliti til möguleika þeirra til að samræma fjölskyldu- og atvinnulíf út ... launafólks til orlofs og veikinda barna og skólastarfs í landinu. Markmiðið með rannsókninni er að varpa heildstæðu ljósi á stöðu foreldra, viðhorf þeirra til breytinga og að kortleggja það misræmi sem foreldrar standa frammi fyrir. Slík greining getur orðið
25
þarf að eyða umönnunarbilinu, bilinu milli fæðingarorlofs og dagvistunarúrræða. Þá þarf að auka tilfærslur til einstæðra foreldra, bjóða upp á ókeypis skólamáltíðir fyrir börn sem búa við fjárhagsþrengingar og auka niðurgreiðslur á tómstundastarfi fyrir börn ... sem búa við fjárhagsþrengingar.
Í skýrslunni kemur fram að lífskjör barna versnuðu hlutfallslega meira en lífskjör eftirlaunaþega og öryrkja í kjölfar hrunsins. Það skýrist að mestu af lækkandi atvinnutekjum foreldra en félagslegar greiðslur eins ... og barnabætur, fæðingarorlofsgreiðslur og húsaleigubætur gerðu lítið til að draga úr áfallinu. Ef eitthvað er jók þróun barnabóta á vandann.
Þarf að bæta kjör einstæðra foreldra.
Þrátt fyrir það eru lífskjör barna á Íslandi góð í samanburði ... við flest önnur Evrópulönd. „Þó heildarmyndin sé ágæt eru engu að síður óleyst vandamál. Það brýnasta er að bæta lífskjör einstæðra foreldra og barna þeirra, en nærri fjögur af hverjum tíu börnum undir lágtekjumörkum eru börn einstæðra foreldra. Einnig
26
og fjölskyldulíf en við eigum að venjast á Íslandi. Það skýrist ekki síst af því að vinnudagurinn er almennt styttri, minni áhersla á yfirvinnu og sveigjanleikinn oft mun meiri. Þá hafa foreldrar í fæðingarorlofi oft mun meiri réttindi og geta varið meiri tíma ... krafist að launamuni kynjanna verði eytt án frekari tafa og að staða foreldra við uppeldi barna verði jöfnuð.
Þetta kallar á lengingu fæðingarorlofs og hækkun á hámarksgreiðslum í orlofi svo feður ekki síður en mæður taki orlof með börnum sínum ... . Þá leggur BSRB einnig þunga áherslu á að greiðslur að 300 þúsund krónum á mánuði skerðist ekki, en reglan er sú að foreldrar fái 80 prósent af tekjum sínum frá Fæðingarorlofssjóði.
Vinnuvikan verði 36 stundir.
Langur vinnudagur hefur einnig.
Einnig verður að skoða betur samspil atvinnulífs, skóla og heimila með það að markmiði að draga úr árekstrum og minnka álagið á launafólk. Foreldrar þekkja allir hversu erfitt það getur verið að leysa úr vandamálum tengdum starfsdögum, vetrarfríum ... og öðrum dögum þar sem skólar og leikskólar eru lokaðir.
Við því mætti til dæmis bregðast með sérstökum frídögum til að koma til móts við þarfir foreldra. Einnig þarf að auka réttindi fólks til fjarveru frá vinnu til að sinna veikum börnum, maka
27
vinnu og fjölskyldulíf en við þekkjum vel flest hér á landi. Ein af skýringunum er að vinnudagurinn er almennt styttri, launafólk vinnur færri yfirvinnustundir og sveigjanleikinn er almennt meiri. Ekki má gleyma mun meiri réttindum foreldra ... verði möguleikar foreldra til að verja gæðatíma með fjölskyldunni aukinn, til dæmis með því að lengja fæðingarorlofið. Þá þarf að lögfesta rétt barna til öruggrar gjaldfrjálsrar dagvistunar af hálfu hins opinbera strax og fæðingarorlofi lýkur ... . Foreldrar þekkja allir hversu erfitt það getur verið að leysa úr vandamálum tengdum starfsdögum, vetrarfríum og öðrum dögum þar sem skólar og leikskólar eru lokaðir.
Við því mætti til dæmis bregðast með sérstökum frídögum til að koma til móts ... við þarfir foreldra. Einnig þarf að auka réttindi fólks til fjarveru frá vinnu til að sinna veikum börnum, maka, foreldrum eða öðrum nákomnum.
Lestu meira um fjölskylduvænt samfélag
28
vinnumarkaðarins meðal foreldra á Íslandi. Það hefur mikil áhrif á tekjumöguleika þeirra en atvinnutekjur kvenna er 21% lægri á ársgrundvelli en karla (Hagstofa Íslands, 2022). Konur velja sér auk þess frekar starfsvettvang til þess að auðvelda samræmingu ... fjölskyldu og atvinnulífs. Þá fjárhagsstaða einhleypra foreldra er mun verra en sambúðarfólks samkvæmt niðurstöðunum.
Þrátt fyrir eina mestu atvinnuþátttöku kvenna í heiminum og að Ísland komi vel út í alþjóðlegum samanburði á jafnrétti kynjanna bera ... er umtalsvert lægra meðal mæðra
Fjárhagsstaða einhleypra foreldra er mun verri en sambúðarfólks
4 af hverjum 10 einhleypum mæðrum hafa ekki efni á sumarnámskeiði eða sumarbúðum fyrir börn
Tæplega 3 ... lægra hlutfall karla
Hærra hlutfall sambúðarfólks en einhleypra foreldra hefur daglega og nokkrum sinnum í viku slíkar áhyggjur
Helmingur karla í ósérhæfðum störfum hefur daglega áhyggjur
Frí ... - og starfsdagar í skólastarfi barna hafa mismunandi áhrif á foreldra eftir sambúðarformi og stöðu á vinnumarkaði
Hærra hlutfalli einhleypra foreldra en sambúðarforeldra gengur illa að bregðast við frí-og starfsdögum í skólastarfi barna
29
Á dögunum hlaut Varða – rannsóknarstofnun vinnumarkaðarins styrk úr Vísindasjóði Orkuveitu Reykjavíkur, VOR, til að framkvæma rannsókn á stöðu foreldra á Íslandi með tilliti til möguleika þeirra til að samræma fjölskyldu- og atvinnulíf út ... ósveigjanlegri dagskrá leik- og grunnskólastarfsins auk annarra þarfa barna sinna. . Aðstæður vinnandi foreldra geta verið mjög misjafnar og sama á við um sveigjanleika varðandi vinnutíma sem er einna minnstur í láglaunastörfum. Þrátt ... og 4,6% karla að fjárskortur síðastliðna tólf mánuði hefði komið í veg fyrir að þau gætu greitt fyrir frístundaheimili og er staðan einna verst meðal einstæðra foreldra. Könnuninni svöruðu 8768 manns. . Konur taka á sig meginhluta ... heimilisábyrgðarinnar samkvæmt innrættum viðhorfum. Þegar upp koma veikindi hjá börnum og þau komast ekki í skóla, þurfa foreldrar að bregðast við með því að taka sér frí frá vinnu og koma sér saman um hver verður heima að sinna barninu. Rannsóknir hafa sýnt .... . Markmiðið að varpa ljósi á viðhorf til stöðu foreldra og kortleggja misræmi. Fjölskylduvæn stefnumótun stjórnvalda hefur áhrif á hvernig pör deila ábyrgð á heimili og barnauppeldi. Þeim kynjaða veruleika sem hér ríkir, og gerir að verkum
30
Betra fæðingarorlof. . Markmið fæðingarorlofslaga er að börnum sé tryggð samvera við báða foreldra og að konum og körlum sé kleift að samræma fjölskyldu og atvinnulíf. Rannsóknir sýna að núverandi kerfi tryggir ekki að þetta markmið ... hefur hækkað. Staða þeirra foreldra sem fara í fæðingarorlof er allt annað en öfundsverð. . Það er forgangsmál að endurskoðun eigi sér stað og horft verði til framtíðar. Þrátt fyrir ítrekaðar ábendingar um nauðsyn endurskoðunar og að breytinga ... sé þörf hefur ekki verið brugðist við. . Kröfur BSRB og ASÍ eru:.
Greiðslur til foreldra í fæðingarorlofi verði óskertar upp að 300.000 kr.
Hámarksgreiðslur verði 600.000 kr.
Fæðingarorlof verði 12 mánuðir
31
foreldrar, innflytjendur og ungt fólk. Um 60 prósent einstæðra foreldra eiga erfitt með að ná endum saman og um 20 prósent býr við skort á efnislegum gæðum. Nærri þriðjungur einstæðra mæðra getur ekki keypt nauðsynlegan fatnað á börnin sín vegna fjárskorts ... og nærri fimmtungur einstæðra feðra. Einstæðir foreldrar eru sá hópur sem oftast hafa þurft að neita börnum sínum um að fá að taka þátt í íþróttum eða öðru frístundastarfi. Rúmlega tvær af hverjum tíu einstæðu mæðrum hafa ekki getað veitt börnum sínum eins ... næringarríkan mat og þær telja þau þurfa. Einstæðir foreldrar eru líka líklegust til að vera með íþyngjandi húsnæðiskostnað og er það í samræmi við niðurstöður rannsóknar Hagstofu Íslands um fjárhag heimila sem birtar voru í júní 2021. Samkvæmt þeirri rannsókn ... eru heimili einstæðra foreldra líka líklegust til að vera undir lágtekjumörkum.
Álag aukist hjá helmingi launafólks.
Þá hefur álag í vinnu og einkalífi líka aukist. Álag hefur aukist hjá um helmingi vinnandi fólks í heimsfaraldrinum ... hefur álagið aukist mest á einstæða foreldra. Árlegar kannanir Gallup á líðan fólks sýna að fjárhagsáhyggjur í kjölfar bankahrunsins sjöfölduðu líkurnar á kulnun. Kulnun fylgir andleg og líkamleg vanheilsa og skert geta til atvinnuþátttöku. Erfiðleikar
32
til í Skandinavíu vita. Ein af skýringunum er sú að vinnudagurinn er almennt styttri, launafólk vinnur færri yfirvinnustundir og sveigjanleikinn er almennt meiri. Ekki má gleyma mun meiri réttindum foreldra í fæðingarorlofi sem fá almennt meiri tíma með börnum sínum ... möguleikar foreldra til að verja gæðatíma með fjölskyldunni aukinn. BSRB telur einnig mikilvægt að skoða betur samspil atvinnulífs, skóla og heimila með það að markmiði að draga úr árekstrum og minnka álagið á launafólk. Foreldrar þekkja allir hversu erfitt ... það getur verið að leysa úr vandamálum tengdum starfsdögum, vetrarfríum og öðrum dögum þar sem skólar og leikskólar eru lokaðir.
Við því mætti til dæmis bregðast með sérstökum frídögum til að koma til móts við þarfir foreldra. Einnig þarf að auka réttindi fólks ... til fjarveru frá vinnu til að sinna veikum börnum, maka, foreldrum eða öðrum nákomnum
33
á fæðingarorlofskerfinu. Við viljum að greiðslur til foreldra verði óskertar að 300 þúsund krónum á mánuði, að hámarksgreiðslur verði hækkaðar í 600 þúsund og að fæðingarorlofið verði lengt í 12 mánuði. . Vilt þú taka þátt í að breyta þessu kerfi? Fylgdu ... til fæðingarorlofs er samtals níu mánuðir fyrir foreldra sem skiptist þannig að hvort foreldri um sig á sjálfstæðan rétt til þriggja mánaða og sameiginlega eiga þau þrjá mánuði. Þessa sameiginlegu mánuði mega þau skipta á milli sín eins og þeim hentar .... . Greiðslur í fæðingarorlofi eru 80% af meðallaunum foreldra ár aftur í tímann miðað við dagsetningu sem er sex mánuðum fyrir settan fæðingardag. Hámarksgreiðslur frá Fæðingarorlofssjóði, eða svonefnt þak, er 370.000 krónur. Það er vel undir meðallaunum ... en hafa ekki efni á því. . Alþjóðleg rannsókn sýnir að ef konur eru ekki ánægðar með þátttöku föðurins í umhyggju fyrsta barns þá dregur mjög úr vilja þeirra til frekari barneigna. Foreldrar lýsa því einnig að fjárhagur heimilisins þoli ekki fleiri ... því að vera í fæðingarorlofi og ná ekki endum saman. Foreldrum finnst níu mánuðirnir vera of stuttir og erfitt sé að láta skipulag heimilisins ganga upp þegar kemur að dagvistun að loknu fæðingarorlofi. . Það eru mun frekar mæður en feður
34
% barna, en algengast er að viðmiðunaraldur sé 18 mánuðir.
Fæðingarorlof var lengst af 9 mánuðir, og skiptist það afar ójafnt á milli foreldra. Í langflestum tilvikum tóku mæður 6 mánuði og feður í mesta lagi þrjá mánuði. Nú hefur fæðingarorlofið ... loksins verið lengt í 12 mánuði og foreldrum þannig gefið tækifæri til að skipta orlofinu jafnar á milli sín. Meginreglan er að hvort foreldri taki 6 mánuði, en heimilt er að framselja 6 vikur til hins foreldris. Vísbendingar eru um að þessi breyting hafi ... haft verulega jákvæð áhrif á orlofstöku feðra, sem aftur hefur jákvæð áhrif á jafnrétti á vinnumarkaði almennt. Fæðingarorlofslöggjöfin hefur tvíþætt markmið, annars vegar að tryggja barni samvistir við báða foreldra og hins vegar að gera foreldrum ... við því að jafnréttismarkmið fæðingarorlofslaganna um að gera foreldrum kleift að samræma fjölskyldu- og atvinnulíf fari fyrir lítið ef aðeins óvissa tekur við að loknu fæðingarorlofi. BSRB gerir þá kröfu á stjórnvöld að tryggja öllum börnum lögbundinn rétt til leikskólavistar
35
að hætta starfsemi.
Þó það sé lofsvert að sveitarfélagið bregðist við til að koma foreldrum til aðstoðar beinir þetta kastljósinu að þeim vanda sem er undirliggjandi út um allt land. Eins og rakið ... var í skýrslu um dagvistun barna sem BSRB sendi frá sér í nú í lok maí er mikill munur á þeirri þjónustu sem sveitarfélög bjóða börnum. Börn eiga misjafnan rétt eftir því í hvaða sveitarfélagi foreldrar eru búsettir, sem BSRB telur óásættanlegt ... ekki rétt beggja foreldra.
Eins og bent er á í skýrslu BSRB um dagvistunarmál barna er sveitarfélögunum í sjálfsvald sett við hvaða aldur börn eiga rétt á dagvistunarúrræðum. Þar sker Ísland sig frá hinum Norðurlöndunum, þar sem skýr ákvæði ... eru í lögum um rétt barna til dagvistunar þegar fæðingarorlofi sleppir.
Núverandi fyrirkomulag tryggir að litlu eða engu leyti möguleika beggja foreldra til þátttöku á vinnumarkaði að loknu fæðingarorlofi og tryggir ekki jafnræði í þjónustu við börn
36
um tengsl barns við báða foreldra og að karlar og konur geti samþætt atvinnulíf og fjölskyldu er í verulegri hættu samkvæmt því sem fram kom í erindi Ásdísar Arnalds, doktorsnema í félagsráðgjöf, en hún fjallaði um fæðingarorlofskerfið á árunum eftir hrun ... . Hún benti sömuleiðis á að nú taka færri feður orlof en áður, þeir taka færri daga og færri feður taka langt samfellt orlof. Þannig kunna þessar breytingar að draga úr jafnri þátttöku foreldra í umönnun barna haldi þessi þróun áfram ....
Þóra Kristín Þórsdóttir, doktorsnemi í félagsfræði, fjallaði að lokum um samspil heimilis og vinnu meðal íslenskra hjóna. Samkvæmt rannsóknum hennar er heildarvinnuálag íslenskra foreldra í fullu starfi mest af Norðurlandaþjóðunum en sé horft ... til greiddrar vinnu, heimilisstarfa og umönnunar heimilismeðlima s.s. barna, vinna íslenskar mæður um 86 tíma á viku en íslenskir feður vinna um 77 tíma á viku, samkvæmt niðurstöðum rannsókna Þóru Kristínar. Niðurstöður Þóru sýndu því fram á að foreldrar í fullu
37
verði þessu ekki breytt.
Bandalagið fagnar því í umsögn sinni að fæðingarorlof verði lengt í tólf mánuði en kallar eftir því að réttur til fæðingarorlofs skiptist jafnt milli foreldra. Þannig fengju báðir foreldrar rétt á sex mánaða orlofi í stað ... þess að báðir foreldrar fái fimm mánuði og geti ráðstafað tveimur mánuðum til viðbótar að vild.
Þá er kallað eftir því í umsögninni að stjórnvöld byggi upp opinbera heilbrigðisþjónustu og haldi áfram markvissu átaki hjá heilbrigðisstofnunum ríkisins til að vinna
38
á Íslandi og á Norðurlöndum í einhvern tíma er sá réttur alls ekki almennur í Evrópu. Þessi breyting mun því hafa víðtæk áhrif í átt að auknu jafnrétti foreldra, þó breytingin muni ekki hafa áhrif hér.
Í tilskipuninni felast þó einnig réttindi ... greiðslnanna, en lögð er áhersla á að greiðslurnar séu þess eðlis að þær hvetji báða foreldra til þess að taka foreldraorlof. Þá er einnig kveðið á um umönnunarleyfi, það er fimm daga af greiddu leyfi til þess að annast ættingja sem þurfa umönnun. Í íslenskum ... kjarasamningum er réttur til þess að annast börn í veikindum og má líta svo á að sá réttur verði að einhverju leyti rýmkaður með þessari tilskipun. Þessi breyting er í takt við stefnu BSRB.
Þá er einnig kveðið á um rétt foreldra ungra barna
39
starfshóps.
Til að gera feðrum kleift að hafa sömu tækifæri til að vera með börnum sínum á fyrstu mánuðunum í lífi þeirra og til að tryggja jafnrétti foreldra til fæðingarorlofs og á vinnumarkaði er ljóst að breyta þarf þessu fyrirkomulagi ....
Hámarksgreiðslur til foreldra í fæðingarorlofi voru hækkaðar upp í 500.000 kr. í október s.l. Fæðingarorlof má taka allt að 24 mánaða aldri barns og því munu fyrstu foreldrar sem njóta hámarksgreiðslna ekki koma inn í mælingar fyrr en í fyrsta lagi 15. október 2018 ... . Mikilvægt er að lengja fæðingarorlofið í 12 mánuði. Þá þurfa hámarksgreiðslur að hækka í að minnsta kosti 600 þúsund krónur á mánuði. Greiðslur að 300 þúsundum á ekki að skerða.
Hámarksgreiðslur til foreldra í fæðingarorlofi voru hækkaðar ... upp í 500.000 krónur í október 2016. Fæðingarorlof má taka allt að 24 mánaða aldri barns og því munu fyrstu foreldrar sem njóta hámarksgreiðslna ekki koma inn í mælingar fyrr en í fyrsta lagi 15. október 2018. Það felur í sér að áhrif þeirra hækkunar mun
40
einhleypra foreldra er sérstaklega alvarleg.
Þetta sýna niðurstöður nýrrar rannsóknar Vörðu - rannsóknastofnunar vinnumarkaðarins og ÖBÍ réttindasamtaka ... kostnað vegna tómstunda, félagslífs eða gefið börnum sínum jóla og/eða afmælisgjafir
Fjárhagsstaða einhleypra foreldra með örorkulífeyri, endurhæfingarlífeyri og örorkustyrk er á öllum mælikvörðum verst.
Ríflega þrjú ... ári
Tæplega helmingur einhleypra foreldra geta ekki veitt börnum sínum nauðsynlegan klæðnað eða eins næringarríkan mat og þau vilja né greitt kostnað vegna félagslífs barna sinna eða haldið afmæli eða veislur fyrir börn sín ...
Tæplega helmingur býr við þunga byrði af húsnæðiskostnaði
Ríflega sex af hverjum tíu einhleypum foreldrum búa við þunga byrði af húsnæðiskostnaði
Sjö af hverjum tíu búa við slæma andlega líðan
Hlutfallið er enn ... hærra meðal einhleypra foreldra en ríflega átta af hverjum tíu búa við slæma andlega heilsu
Hátt hlutfall hefur nær daglega hugsað um að það væri betra ef þau væru dáin eða hugsað um að skaða sig
Það á við um 15