21
Starfsfólk sem þarf að ferðast vegna vinnu sinnar, hvort sem er innanlands eða erlendis, telst vera í vinnunni á meðan ferðalögunum stendur og á að fá greitt samkvæmt því samkvæmt dómi EFTA-dómstólsins.
Fjölmargt starfsfólk ... niðurstöðu að sá tími sem fer í ferðalag starfsmanns í þágu vinnuveitanda, til dæmis vegna ferðar á ráðstefnu erlendis, teljist vera vinnutími hans. Dómurinn þýðir að atvinnurekendum ber að telja þann tíma sem fer í ferðalög vegna vinnu vera vinnutíma, rétt ... . Dómurinn tekur til ferðatíma vegna ferðalags starfsmanns sem er nauðsynlegt svo hann geti sinnt starfsskyldum sínum. Náms- eða kynnisferð sem starfsmaður ákveður sjálfur að fara í eru eflaust ekki taldar vera þess eðlis að dómurinn eigi ... þarf að ferðast í þágu atvinnurekenda, bæði innanlands sem og utanlands. Það hefur verið mismunandi hvernig greitt er fyrir þann tíma sem starfsmenn verja í slík ferðalög og eru ákvæði kjarasamninga jafnvel mismunandi. EFTA-dómstóllinn hefur komist að þeirri ... eins og starfsmenn hans séu við störf.
Dómsmálið sem um ræðir snerist um norskan lögreglumann sem sinnti meðal annars störfum í sérstöku viðbragðsteymi lögreglunnar. Verkefni hans voru fjölbreytt og kröfðust sum þeirra þess að hann ferðaðist
22
má sjá í umsögn bandalagsins við frumvarpið. Efnislega eru þær eftirfarandi:.
Tryggja þarf að réttindi sjóðfélaga í A-deild LSR verði jafn verðmæt eftir breytingar á skipan lífeyrismála. Skýrt þarf að vera að þar sé átt .... . Samkvæmt samkomulaginu eiga réttindi núverandi sjóðfélaga að vera jafn verðmæt fyrir og eftir breytingarnar. Frumvarpið tryggir ekki að svo sé. . BSRB hefur nú ... lagt fram umsögn um breytingar á frumvarpinu og gerðu fulltrúar bandalagsins fjárlaganefnd grein fyrir afstöðu sinni á fundi með nefndinni í morgun. Ljóst er að verði ekki gerðar þær breytingar sem bandalagið leggur fram í umsögn sinni ... á þingmenn að gera nauðsynlegar breytingar til að verja áunnin réttindi sjóðfélaga í lífeyrissjóðum opinberra starfsmanna
23
húsnæðisstefnunnar
Húsnæðisöryggi verði að vera meginmarkmið húsnæðisstefnu stjórnvalda
BSRB undirstrikar mikilvægi þess að samþætta vinnu ríkis og sveitarfélaga á sviði húsnæðismála í anda rammasamkomulags ríkis og sveitarfélaga ... BSRB fagnar því að móta eigi stefnu í húsnæðis- og mannvirkjamálum en telur að skýra þurfi betur meginmarkið og að húsnæðisöryggi eigi að vera lykilatriði. . . Þetta kemur ... íbúðir verði byggðar árlega til samræmis við markmið rammasamkomulags ríkis og sveitarfélaga um að 30% nýrra íbúða verði á viðráðanlegu verði.
Markvissari húsnæðisstuðnings sé þörf fyrir þau sem standa höllum fæti á húsnæðismarkaði. BSRB leggur ... áherslu á að byrði húsnæðiskostnaðar verði ekki umfram 25% af ráðstöfunartekjum. Hækka þarf húsnæðisstuðning til að mæta þróun leiguverðs og efla vaxtabótakerfið verulega. BSRB telur ekki tímabært að sameina húsnæðisstuðning við leigjendur og eigendur ... í eitt kerfi á meðan mikil óvissa ríkir á húsnæðismarkaði og vaxtastig er hátt.
BSRB leggur ríka áherslu á að allt kapp verði lagt á aukna hlutdeild, og tryggjan fjárhagslegan grundvöll, lághagnaðardrifinna leigufélaga á leigumarkaði
24
Það er gríðarlega mikilvægt að slíkar ákvarðanir séu aðeins teknar að undangengnu virku samráði við fulltrúa launafólks. Grunnforsendur kerfisins þurfa að vera skýrar og réttlátar og til þess fallnar að skapa traust, enda traust almennings á stjórnvöldum ... , lífeyrissjóðunum og lífeyriskerfinu ekki mikið fyrir. Það þarf að endurskoða kerfið í heild sinni og sú endurskoðun þarf að vera nákvæm, fagleg og gagnsæ. Þar til slíkri endurskoðun er lokið er óásættanlegt með öllu að gera breytingar á lífeyristökualdri líkt ... tillit til spár um hækkandi lífaldur þjóðarinnar og hvatt til þess að viðmiðunaraldri lífeyrisréttinda verði breytt í samræmi við spálíkan félagsins. Með öðrum orðum að lífeyrisaldur á Íslandi verði hækkaður.
Bútasaumsaðferð ... . Samtryggingarsjóðir lífeyrissjóðanna eru ein þessara stoða. Hinar tvær eru séreignarsparnaður og almannatryggingarkerfið. Ákvarðanir um samspil þessara stoða eða breytingar á þeim varða hagsmuni ólíkra kynslóða og grundvallarréttindi einstaklinga
25
á milli vinnu og einkalífs og það þarf að fá sanngjarna greiðslu fyrir áreiti utan hefðbundins vinnutíma. Verði slík réttindi bundin í kjarasamninga ættu áhrifin einnig að vera þau að áreiti utan vinnutíma minnki til muna, enda væri vinnuveitandi ... við umræðu um kulnun í starfi og önnur vandamál sem tengjast miklu álagi á starfsfólk. Algeng orsök kulnunar er einfaldlega langvarandi streita og of mikil vinna. Það er því alls ekki jákvætt fyrir starfsmenn að vera með vinnuna í vasanum í frítímanum ... vinnutíma, hvort sem er með símtölum, tölvupóstum eða öðrum hætti.
Þessi óljósu skil vinnu og einkalífs hafa orðið mun meira áberandi með snjallsímum og öðrum tækniframförum. Þó tækninýjungar séu almennt af hinu góða hefur snjallsímavæðing leitt
26
bandalagsins haustið 2015, er hvatt til þess að tryggt verði fjármagn til uppbyggingar ferðamannastaða. Slíka uppbyggingu geti stjórnvöld þurft að fjármagna að einhverju leyti á kostnað ferðamanna
27
og jafnrétti á vinnumarkaði, sem starfað hefur frá árinu 2021, kom a fót þróunarverkefni um mat á virði starfa til að greina hvaða þættir það eru sem einkenna kvennastörf og kunna að vera vanmetnir í því skyni að útrýma launamun sem skýrist af kynskiptum ... til þess að greidd séu sömu laun fyrir jafnverðmæt störf á sama vinnustað, heldur tryggt að greidd séu sömu heildarlaun fyrir jafnverðmæt störf þvert á vinnustaði, þótt þau séu ólík, svo lengi sem atvinnurekandi sé sá sami eða launagreiðslur teljast af sama uppruna ... . Þær aðgerðir skulu hafa að leiðarljósi að leiðrétta kerfisbundið vanmat á störfum þar sem konur“ – sem og yfirlýsingu ríkisstjórnarinnar um framhald þessarar vinnu frá því í mars á þessu ári þar sem stendur að „… Innleitt verði í áföngum .... . .
Þær aðgerðir sem aðgerðahópur um launajafnrétti og jafnrétti á vinnumarkaði leggur til og kynntu á fundinum eru eftirfarandi:.
Unnið verði áfram með þátttökustofnununum fjórum í áframhaldandi mati allra starfa og farið í launagreiningu. Markmið ... verði m.a. að meta kostnað við leiðréttingu hópa ef til þess kemur. .
Stofnað verði til samstarfsverkefnis um heildstætt virðismatskerfi sem taki til ríkisstofnana til að byrja með. Verkefnið er mikilvægt langtímaverkefni þar sem kalla
28
Nú um hásumarið eru eflaust margir á ferð og flugi enda sumarið frábær tími til að ferðast um Ísland, kíkja í kaffi til vina og ættingja og skoða náttúruna. Í lögum um náttúruvernd er ferðamönnum tryggður rétturinn til að fara um landið en auðvitað verður að gæta þess að ganga vel um og spilla ekki náttúrunni.
Ef horft er til reynslu annarra þjóða sjáum við að þessi réttur til að fara um landið er ekki sjálfsagður og að um hann eigum við sem þjóð að standa vörð. Með það í huga þurfum
29
Eflaust eru margir á ferð og flugi yfir hásumarið enda sumarið frábær tími til að ferðast um Ísland, heilsa upp á vini og ættingja og skoða náttúruna. Ferðamönnum er tryggður réttur til að fara um landið í lögum um náttúrvernd, gæti þeir þess að engu sé spillt og vel gengið um.
Reynsla annarra þjóða sýnir að þessi réttur er ekki sjálfsagður og um hann þarf að standa vörð. Þó verður að ganga um landið á ábyrgan hátt, ganga vel um og spilla ekki náttúrunni. Ábyrgir ferðamenn hvar sem er
30
Slökkviðliðsmenn á Íslandi eru allt að tvisvar sinnum líklegri en aðrar stéttir til þess að fá ákveðnar tegundir krabbameins og meinið þróast líka mun hraðar en almennt gerist hjá öðrum hópum. Slökkviliðsmenn vilja að krabbamein verði skilgreint ... og að það verði viðkennt sem atvinnusjúkdómur,“ segir Bjarni.
Dagskrá ráðstefnunnar má nálgast
31
sem hægt er að nálgast á vef Forsætisráðuneytisins, kemur fram að starfshópurinn leggi til að hætt verði að úrskurða um laun æðstu embættismanna eftir óskýrum viðmiðum. Launakjörin eigi að vera aðgengileg fyrir almenning og auðskiljanleg.
Er því lagt ... Starfshópur sem forsætisráðherra skipaði um málefni kjararáðs leggur til að ráðið verði lagt niður og að laun æðstu embættismanna fylgi þróun launa opinberra starfsmanna.
Starfshópurinn telur að launaákvarðanir kjararáðs hafi ítrekað ... til að laun æðstu embættismanna, í krónum, verði ákveðin í lögum. Launin verði svo endurskoðuð einu sinni á ári og hækki þá í takti við þróun launa opinberra starfsmanna.
Með þessu má, að mati starfshópsins, tryggja að breytingar á launum æðstu ... embættismanna leiði ekki launaþróun í landinu, eins og gerst hefur með nýlegum úrskurðum kjararáðs. Þá verði kjör þessa hóps gagnsærri og fyrirsjáanlegri þar sem þau þróist í takti við aðra starfsmenn ríkisins.
Þarf sátt um launakjör.
„BSRB ... ríki um launakjör þessa hóps í framtíðinni og að umgjörðin um laun æðstu embættismanna verði gagnsæ og auðskiljanleg.“
32
segir að helsta markmiðið með samningunum, sem eru skammtímasamningar, hafi verið að verja kaupmátt þeirra félaga sem samningarnir ná til í viðtali við RÚV:.
„Aðalmarkmiðið með þessum samningum var að verja kaupmátt okkar fólks. En fljótlega ... þurfum við að undirbúa gerð næstu kjarasamninga sem verða þá langtímasamningar. Það voru bara fá og einföld atriði undir núna, þá helst launaliðurinn, en það mun koma til fleiri atriða í næstu kjarasamningum.“.
Sonja segir að stjórnvöld verði
33
á vinnumarkaði til að koma í veg fyrir aukinn tekju- og eignaójöfnuð og til að skapa góð störf. Þar verða ríki og sveitarfélög að vera í forystu. Ekki er fýsilegt að láta markaðinn einan um að móta framtíðina enda skeyta markaðsöflin ekki um samfélagsleg áhrif ... Verkalýðshreyfingin verður að beita sér til þess að breytingar á vinnumarkaði, neysluvenjum og framleiðsluferlum til að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda verði réttlátar og með hagsmuni launafólks í huga.
Íslenska verkalýðshreyfingin ... hér á landi mun hafa áhrif á störf, neyslumynstur og framleiðsluferla. Þar mun verkalýðshreyfingin beita sér fyrir því að farið verði í nauðsynlegar umbreytingar með áherslu á réttlát umskipti (e. Just Transition).
Beita sér gegn auknum ójöfnuði.
Verkalýðshreyfingin hefur þegar bent á mikilvægi þess að fjárfest verði í innviðum til að aðlagast þeim breytingum sem loftslagsbreytingar munu óhjákvæmilega valda, uppbygginu loftslagsvænna atvinnugreina og tæknibreytingum. Nota verður skattkerfið og beinar aðgerðir
34
Desemberuppbót er greidd þann 1. desember ár hvert eins og um er samið í kjarasamningum. Desemberuppbótin er greidd þrátt fyrir að kjarasamningar séu lausir en misjafnt milli aðildarfélaga BSRB hvernig upphæð uppbótarinnar er reiknuð ... BSRB hafa fengið staðfestingu á því að desemberuppbót verði hækkuð milli ára þrátt fyrir að samningar hafi ekki náðst. Upplýsingar um slíkt má nálgast
35
Orlofsuppbót er hluti af öllum kjarasamningum aðildarfélaga BSRB og greiðist annað hvort 1. maí eða 1. júní. Orlofsuppbótin er föst krónutala, á hana bætist ekki orlof, og samið er um hana fyrir hvert og eitt ár þegar kjarasamningar eru gerðir. Hjá ríkinu og Reykjavíkurborg er uppbótin greidd 1. júní en hjá öðrum sveitarfélögum er hún greidd 1. maí.
Þar sem kjarasamningar eru lausir núna liggur ekki fyrir hver upphæð orlofsuppbótar fyrir árið 2019 verður. Það þýðir þó ekki að greiðsla
36
tekjulausir í óvissu þar sem engin úrræði séu til staðar.
Almennt eru það mæður sem brúa bilið með því að vera lengur frá vinnu en feðurnir sem stuðlar að misrétti kynjanna á vinnumarkaði. Aðalfundurinn skorar því á stjórnvöld að lögfesta rétt barna ... til dagvistunar að loknu fæðingarorlofi samhliða lengingu orlofsins í 12 mánuði, hækkun hámarksgreiðslna og því að greiðslur að 300 þúsund krónum á mánuði verði ekki skertar.
Fundurinn ályktaði líka um húsnæðismál og kallaði eftir því að stjórnvöld stígi ... næsta skrefið í uppbyggingu á öruggu leiguhúsnæði á viðráðanlegu verði. Ljúka verði greiningu á framboði og eftirspurn húsnæðis, beina húsnæðisstuðningi til þeirra sem þurfi mest á honum að halda og tryggja stöðugleika í framboði húsnæðis. Þá telur ... fundurinn að styðja verði við uppbyggingu leigufélaga sem ekki eru rekin í hagnaðarskyni.
BSRB stofnaði ásamt Alþýðusambandi Íslands ... Bjarg íbúðafélag sem gefa mun félagsmönnum kost á öruggu húsnæði á sanngjörnu verði. Lögum samkvæmt má félagið aðeins leigja tekjulágu launafólki íbúðir. Því er mikilvægt að stíga næsta skref og auðvelda þeim sem ekki eru innan tekjuviðmiðsins
37
SFR og SLFÍ muni hefjast á miðnætti aðfaranótt fimmtudagsins 15.október og fyrst um sinn standa til miðnættis föstudagsins 16. október. Á nokkrum stofnunum mun vinnustöðvunin þó ekki aðeins vera tímabundnar
38
að fjárhagur ríkis og sveitarfélaga verði treystur og velferð borgaranna tryggð,
að efnahagslegar afleiðingar af náttúruvá, COVID-19 og ófriðarástandi verði ekki að mestu ... lagðar á herðar launafólks, öryrkja og lífeyrisþega,
að unnið verði gegn auðsöfnun og auðræði ... ,
að náttúruauðlindir landsins verði nýttar almenningi til hagsbóta,
að skattframkvæmd komi í veg fyrir undanskot og skattasniðgöngu
39
að áfram sé staðin varðstaða um þessi réttindi. Eitt af því sem allir ferðamenn geta gert til að hjálpa til við að verja þennan rétt er að gæta þess að skemma ekki viðkvæma náttúru og fara að tilmælum landeigenda og annarra sem reyna að verja viðkvæm svæði ... eftir og drepum ekkert annað en tímann.“.
Þó erlendir ferðamenn séu ekki margir á landinu um þessar mundir er sjálfsagt að minna erlenda gesti á þessar einföldu reglur. Flestir ganga vel um en það þarf ekki marga svarta sauði til að skemma fyrir öllum
40
Skipta verður ávinningi af tækniframförum með réttlátum hætti með jöfnuð að leiðarljósi segja formenn norrænna bandalaga launafólks sem eiga aðild að Norræna verkalýðssambandinu, NFS.
Elín Björg Jónsdóttir, formaður BSRB, er ein fimmtán formanna aðildarfélaga NFS sem skrifuðu grein sem birtist í Fréttablaðinu nýverið um áhrif stafrænnar tækni á