161
af á launum sínum. Sú krafa beinist ekki síður að stjórnvöldum en launagreiðendum þar sem stuðningur stjórnvalda skiptir sköpum þegar kemur að lífsskilyrðum og ráðstöfunartekjum einstaklinga. Okkar áhersla hefur verið á breytingar á skattkerfinu sem gagnast ... og það verður ekki gengið frá samningum fyrr en þau hafa náðst. Þar hefur áherslan verið á styttingu vinnuvikunnar, jöfnun launa milli almenna og opinbera vinnumarkaðarins, launaþróunartryggingu og bætt starfsumhverfi. Launaliðurinn og sérmál eru á borði ... hvers aðildarfélags fyrir sig en þar er áherslan á að hækka lægstu launin mest. Á þessu tímabili hefur ýmislegt þokast áfram en í sumum tilfellum hefur umræðan farið í hringi og jafnvel aftur á bak. Í upphafi var lagt upp með bætt vinnubrögð við kjarasamningsgerð ... geti lifað af á launum sínum, vinnuvikan verði stytt hjá bæði dagvinnufólki og gengið enn lengra hjá vaktavinnufólki, tekið verið skref í átt að jöfnun launa á milli almenna og opinbera vinnumarkaðarins og samið verði um bætt starfsumhverfi ... framfaraskref fyrir foreldra og börn en útfærslan skiptir ekki síður máli en lengingin sjálf. Þannig hefur bandalagið lagt áherslu á að foreldrar skipti orlofinu jafnt á milli sín, enda er það mikilvægt skref í því að ná jafnrétti á vinnumarkaði og tryggja
162
„Í upphafi síðasta árs gekkst BSRB undir samkomulag sem færði okkur 2,8% launahækkun og var liður í því að ná fram auknum kaupmætti launa, halda niðri verðbólgu og vöxtum og til þess að hér mætti nást meiri stöðugleiki,“ sagði Elín Björg og hélt áfram ... úr brýnni þörf fyrir aðgerðir í húsnæðismálum.Og svo var samið við tilteknar stéttir um tugprósenta hækkanir launa. Það er ekki nema von að fólk upplifi sig svikið.“.
Ábyrgðin ... ..
Þeir sem hæst hrópuðu völdu líka að gleyma því að í upphafi síðasta árs gekkst BSRB undir samkomulag sem færði okkur 2,8% launahækkun og var liður í því að ná fram auknum kaupmætti launa, halda niðri verðbólgu og vöxtum og til þess að hér mætti nást meiri ... um tugprósenta hækkanir launa..
Það er ekki nema von að fólk upplifi sig svikið..
Það er ekki hægt að leggja allar byrðarnar ... lauk með undirritun samninga – þar sem hið sjálfsagða markmið, um 300 þúsund króna lágmarks laun, að þremur árum liðnum náði loks fram að ganga..
Verkföllum BHM og Félags íslenskra
163
sagði frá dómnum í síðasta mánuði og nú hefur bæjarstjóri Akureyrarbæjar sagt frá því hvaða ráðstafan bærinn hafi gripið til vegna dómsins. Akureyrarbær þarf að leiðrétt laun fjölmargra sjúkraliða aftur í tímann og á það jafnframt við um fleiri ... hjá kjarasviði Sambands Íslenskra sveitarfélaga.Hún segir í samtali við Rúv að Sambandið muni una dómnum.
.
„Niðurstaða dómsins kom okkur á óvart en við munum una dómnum og laun sjúkraliða verða leiðrétt í samræmi við niðurstöður dómsins," segir ... á skilgreiningu starfsheitanna sjúkraliða A og B. SLFÍ taldi að skýra bæri ákvæðin samkvæmt orðanna hljóðan og ljóst væri að félagsmenn þeirra sem vinna á umræddum heimilum falli undir skilgreiningu á sjúkraliða B og því bæri að greiða laun samkvæmt
164
í dag. Nú þegar samkomulag hefur náðst um styttingu vinnuvikunnar hefur BSRB lagt áherslu á að klára viðræður um jöfnun launa milli markaða, sem er eitt af síðustu málunum á sameiginlegu borði BSRB sem eftir er að klára.
„Umræðan um jöfnun launa ... milli markaða er langt á veg komin en það á eftir að hnýta einhverja lausa enda,“ segir Sonja. Krafa bandalagsins byggir á samkomulagi um jöfnun lífeyrisréttinda, sem gert var árið 2016. Þar var kveðið á um að laun yrðu jöfnuð milli almenna og opinbera
165
síðan.
Þau þrjú verkefni sem leitt hafa af samtalinu og telst lokið eru hækkun atvinnuleysistrygginga, hækkun hámarksgreiðslna Ábyrgðarsjóðs launa og niðurlagning kjararáðs.
Þau níu mál sem forsætisráðuneytið telur upp og segir í vinnslu eru eftirfarandi ... :.
Endurskoðun tekjuskattskerfis
Frumvarp um nýtt fyrirkomulag launa kjörinna fulltrúa
Hagsveifluleiðrétt atvinnuleysistryggingagjald
Úttekt á Fræðslusjóði
Starfshópur um umbætur á úrvinnslu og nýtingu
166
bótanna hækki um þrettán prósent auk 2,5 prósenta verðlagsuppfærslu. Þeir sem hafa laun umfram 200 þúsund krónur á mánuði fá skertar bætur. Sú skerðing eykst, þannig að laun umfram 200 þúsund skerða bætur með einu barni nú um fjögur prósent í stað þriggja
167
Mánaðarlaun hækka samkvæmt samningi um að lágmarki 35.000 kr. og desemberuppbót á árinu 2023 verður 131.000 kr. Samkomulag náðist einnig um sáttagreiðslu að upphæð 105.000, auk þess sem var samið um hækkun á lægstu launum og viðbótargreiðslur fyrir tiltekin ... og sanngjörnum kröfum þeirra. Verkföllin skiluðu þó meira en kjarabótum því þau sýndu sveitarfélögunum svart á hvítu hversu ómissandi starfsfólk þeirra er. Með þessum kjarasamningum var tekið skref í rétta átt til að launin endurspegli raunverulegt verðmæti
168
tímanum í nótt. Auk þess var samið um hækkun á lægstu launum og viðbótargreiðslur fyrir tiltekin starfsheiti. Samningurinn gildir frá 1. apríl 2023 til 31. mars 2024 og nær til um 7000 félagsmanna BSRB.
„Það hefur verið magnað að upplifa kraftinn ... , samstöðuna og baráttuþrekið meðal félagsfólks okkar síðustu vikur sem og stuðning samfélagsins,“ segir Sonja Ýr Þorbergsdóttir, formaður BSRB. Margt jákvætt má finna í samningnum. „Við getum verið hóflega sátt við þessa niðurstöðu. Lægstu laun hækka verulega
169
Ný skýrsla Kjaratölfræðinefndar um kjarasamningslotuna sem hófst vorið 2019 og er senn að ljúka, þróun efnahagsmála og launa verður kynnt fimmtudaginn 28. október næstkomandi.
Um er að ræða haustskýrslu Kjaratölfræðinefndar ... , sem er samstarfsvettvangur um gerð og hagnýtingu tölfræðigagna um laun og efnahag. BSRB á fulltrúa í nefndinni.
Skýrslan verður kynnt á fjarfundi sem hefst klukkan 10 fimmtudaginn 28. október næstkomandi. Fundinum verður
170
Héraðsdómur Reykjavíkur hefur staðfest veikindarétt starfsfólks á uppsagnarfresti með dómi sem féll á fimmtudag. Þar var íslenska ríkinu gert að greiða fyrrum starfsmanni vangoldin laun og málskostnað vegna uppsagnar í veikindaleyfi ... áhrif á lengd veikindaréttar. Íslenska ríkinu var því gert að greiða laun starfsmannsins út veikindarétt ásamt vöxtum og málskostnaði, alls um þrjár milljónir króna
171
á vinnumarkaðinn. Til að fá betri yfirsýn yfir stöðuna væri vert fyrir SA að skoða til dæmis laun og vinnuaðstæður í stórum greinum á borð við ferðamannageirann eða hvaða áhrif það hafi á vilja fólks til að starfa hjá fyrirtækjum þar sem árslaun þeirra eru á pari ... við mánaðarlaun forstjórans. Enn fremur reyndu samtökin nýverið að mála upp þá mynd að starfsfólk hjá hinu opinbera sé ofalið með háum launum þegar allar greiningar sýna að laun eru hæst á almennum vinnumarkaði. Meira að segja niðurstöður Kjaratölfræðinefndar ... verið frjórri. Enda sýna rannsóknir að fólk af erlendum uppruna býr ekki við sömu tækifæri og möguleika og fólk sem hér fæðist þegar kemur að starfstækifærum, starfsþróun, launum, launajafnrétti, öryggi í vinnu, aðgengi að húsnæði, húsnæðiskostnaði og félagsleg ....
Þarna geta stærstu hagsmunasamtök atvinnurekenda haft mikil áhrif til góðs. Spurningin er bara hvort þau vilji það eða hvort þau telji tíma sínum betur varið í staðhæfingar um starfsfólk hjá hinu opinbera og laun þeirra sem standast enga skoðun
172
strax og fæðingarorlofi lýkur. Við þurfum að viðurkenna hversu mikla ólaunaða vinnu konur inna af hendi og auka framlög til heilbrigðis- og velferðarmála til að létta álagi af konum.
Að sama skapi þarf að endurmeta laun kvennastarfa út ... . Þessir hópar gera þá augljósu kröfu að við semjum um styttingu vinnuvikunnar í þeim kjarasamningsviðræðum sem nú eru í gangi og það ætlum við að gera.
Stöndum gegn einkarekstri í heilbrigðisþjónustunni.
Yfirskrift dagsins í dag er „ Jöfnum ... og við þurfum að hlúa að þeim svo þau geti hlúið að okkur.
Útrýmum launamuni kynjanna núna!.
Yfirskriftin í dag, „ Jöfnum kjörin – samfélag fyrir alla“ minnir okkur líka á að þrátt fyrir að fyrsta ákvæði um launajafnrétti hafi verið bundið í lög ... sem launafólk hefur náð með sameiginlegri baráttu fyrir bættum kjörum. En við erum líka hér til að sýna samstöðu og sýna að við erum tilbúin að halda baráttunni áfram. Við ætlum okkur að halda áfram að jafna kjörin og tryggja að hér á Íslandi verði réttlátt
173
af dagvinnulaununum, en ekki síður á að stjórnvöld standi við skýr loforð um jöfnun launa á milli almenna og opinbera vinnumarkaðarins,“ segir Sonja.
„Grundvallaratriði er að launafólk geti lifað af dagvinnulaunum því augljóst er að fyrr verður ekki sátt ... almenna vinnumarkaðar verði jafnaður samanber samkomulag um lífeyrismál frá 19. september 2016. Launakannanir hafa sýnt að launamunur á milli markaða sé um það bil 17 prósent. Þá verður áfram að vinna að hækkun lægstu launa,“ segir þar jafnframt ... að starfsmönnum á opinberum vinnumarkaði er bætt það launaskrið sem verður á almenna markaðinum sjálfkrafa. Með því er ætlunin að laun hjá hinu opinbera sitji ekki eftir í almennri launaþróun.
„BSRB krefst þess að sérstök launaþróunartrygging verði lögfest
174
um..
Þar er m.a. fjallað um forsendur kjarasamninga og bætt vinnubrögð við gerð kjarasamninga. Þá eru aðilar sammála um að farið verði í að þróa aðferðafræði við að meta laun og launaþróun á opinberum og almennum vinnumarkaði. Þegar niðurstöður slíkrar vinnu ... eru:.
að laun hækki um 2,8% eða að lágmarki 8000. kr. fyrir dagvinnu miðað við fullt starf. Á launum sem eru lægri en 230.000 kr. á mánuði komi sérstök hækkun til viðbótar að upphæð 1.750 kr
175
innan bandalagsins að meðaltali 27% lægri laun en karlar. Meðallaun kvenna innan BSRB eru 346.724 krónur á mánuði á meðan meðal mánaðarlaun karla eru 474.945..
Kynbundinn ... ..
Heildarlaun kvenna á árinu 2013 eru aftur á móti 346.724 krónur á mánuði en heildarlaun karla eru 474.945. Þá er miðað við laun fyrir fullt starf. Konur innan BSRB hafa 27% lægri heildarlaun en karlar ... , vaktaálags, mannaforráða og atvinnugreinar, sést að enn er talsverður óútskýrður munur á launum karla og kvenna. Óútskýrður kynbundinn launamunur grunnlauna hefur lækkað lítillega, mælist nú 4,1% samanborið við 4,5% á árinu 2012 en hafa ber í huga að munurinn
176
Í launarannsókn Hagstofunnar kemur fram að atvinnutekjur kvenna árið 2019 voru um 75 prósent af atvinnutekjum karla. Sé tekið tillit til vinnutíma eru konur með um 86 prósent af launum karla, en þessi munur er skilgreindur sem óleiðréttur launamunur ....
Leiðréttur launamunur sýnir mun á atvinnutekjum kvenna og karla með tilliti til vinnutíma, menntunar, starfs og atvinnugreinar. Þá fá konur rúmlega 95 prósent af launum karla. Það eru samt margir annmarkar á þessum mælikvarða því ekki er tekið tilliti ... til persónubundinna eiginleika sem geta van- og ofmetið launamuninn, þá hækka konur síður í launum með aldri og starfsreynslu og að lokum fangar mælingin ekki ýmsa kynbundna mismunun á vinnumarkaði eins og möguleika á stjórnunarstöðum og þessháttar.
Tillögur
177
Fyrsta skýrsla kjaratölfræðinefndar, nýs samstarfsvettvangs um gerð og hagnýtingu tölfræðigagna um laun og efnahag, var kynnt í gær.
Skýrslan Samningalotan 2019-2020 skiptist í fjóra meginkafla sem fjalla um efnahagsmál, umgjörð ... er um breytingar og dreifingu launa í yfirstandandi samningalotu samkvæmt mælingum Hagstofu Íslands. Fjallað er um helsta inntak kjarasamninga, þar á meðal launabreytingar og styttingu vinnutíma. . Í kafla um umgjörð kjarasamninga er lýst skipulagi ... skal hún draga saman og vinna úr talnaefni um launa- og efnahagsmál til undirbúnings og eftirfylgni með kjarasamningum. Markmiðið er að stuðla að sameiginlegum skilningi á eðli, eiginleikum og þróun hagtalna sem mestu varða við gerð kjarasamninga. Áformað ... stað og sagði þær til þess fallnar að hjálpa fólki að skilja betur og bera saman launabreytingar einstakra hópa. Hækkanir mælist mestar hjá þeim sem hafa lægstu launin og þannig hafi krónutöluaukningin komið út eins og til var ætlast. Þá drap Edda Rós
178
eru:.
að laun hækki um 2,8% eða að lágmarki 8000. kr. fyrir dagvinnu miðað við fullt starf. Á launum sem eru lægri en 230.000 kr. á mánuði komi sérstök hækkun til viðbótar að upphæð 1.750 kr
179
atriði samningsins eru:.
að laun hækki um 2,8% eða að lágmarki 8000. kr. fyrir dagvinnu miðað við fullt starf. Á launum sem eru lægri
180
að sameiginlegri kröfu félaganna um að starfsfólk sveitarfélaga, sem vinna m.a. á leikskólum, grunnskólum, sundlaugum, íþróttamiðstöðvum og þjónustu við fatlað fólk fái sömu laun fyrir sömu eða sambærileg störf innan sömu stofnunar eða sveitarfélags ... og aðrir hafa þegar fengið frá 1. janúar. Þar sem Samband íslenskra sveitarfélaga neitar að leiðrétta augljósa mismunun á launum starfsfólks, og fundir með ríkissáttasemjara hafa engu skilað, er næsta skref að félagsfólk greiði atkvæði um verkfallsaðgerðir svo knýja megi